Λαϊκά Έντεχνα
Γράφει ο Παύλος Ζέρβας

Οι Χειμερινοί Κολυμβητές μετά το «Όχι λάθη πάντα λάθη» του 1997, παρουσιάζουν το νέο τους δίσκο «Η μαστοράντζα του Ερντεμπίλ» με δεκατέσσερα Ιστορικά τραγούδια. Πάνω σε στίχους του Ευάγγελου Ζάχου Παπαζαχαρίου, οι Χειμερινοί Κολυμβητές επιμελήθηκαν τη μουσική σύνθεση που βασίστηκε σε δώδεκα μελωδίες του Ε. Ζάχου και δύο του Λάμπρου Τσίγκα.
Σε μια εποχή θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και εθνικιστικής έξαρσης, που μας κληρονόμησε ο 19ος αιώνας, τα τραγούδια του δίσκου, ,με τους γνωστούς μουσικούς κώδικες επικοινωνίας των Χειμερινών Κολυμβητών, επιχειρούν μια περιήγηση στον γεωγραφικό χώρο που αποτελεί την κληρονομιά του Βυζαντίου,και κατόπιν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από την Αχρίδα μέχρι τη Βαγδάτη και τον Καύκασο, μέχρι και τις εσχατιές της Ανατολής, ανιχνεύοντας ό,τι ενώνει τους λαούς και όχι ό,τι τους χωρίζει. Τους κοινούς μύθους, τους κοινούς ή αντίστοιχους ήρωες και αγίους, όπως ο Διγενής, ο Κιόρογλου κι ο Άη Γιώργης. Τα συμβάντα που μαρτυρούν τις κοινωνικές και οικονομικές αιτίες που κρύβονται πίσω από τις θρησκευτικές και εθνικιστικές αντιπαραθέσεις. Μας ταξιδεύουν στις περιηγήσεις του Πούσκιν στον Καύκασο και στις ταινίες του Παρατζάνωφ, μας μιλούν με τα λόγια του μεγάλου ποιητή του 9ου αιώνα Νουρί, μας μιλούν για τον επικρατούντα ακόμη μύθο της καθόδου των Σλαβικών φύλων, για το έθιμο της βεντέτας και το Σέρβο πρίγκιπα Μάρκο Κράλιεβιτς με το ενωτικό για τους λαούς των Βαλκανίων πνεύμα του Ρήγα Φεραίου και του φίλου του Πασβάνογλου. Μας θυμίζουν, με την ανάμειξη πολλών γλωσσών στο ίδιο τραγούδι, την προσπάθεια για τη σύνθεση των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών που ξεκίνησε τον 17° αιώνα από τη Θεσσαλονίκη, τo ενωτικό κίνημα των λαών μέσω της παραισθησιακής λειτουργίας του τραγουδιού και του γλεντιού, που διαρκεί μέχρι, σήμερα, όπως στη Γκιουλμπαχάρ του Τσιτσάνη. Ακόμη το βιβλικό παράλληλο του μύθου του Αδάμ και της Εύας, μητρίαρχικής προέλευσης και όχι πατριαρχικής, όπως της Βίβλου και διάφορα άλλα.
Ο τίτλος του δίσκου, από το ομώνυμο τραγούδι, παραπέμπει στην πόλη του δυτικού Αζερμπαϊζάν Ερντεμπίλ, όπου για πρώτη φορά ορίστηκαν, από σούφηδες - μοναχούς που ήταν ταυτόχρονα και μαστόροι σε διάφορες μεταποιητικές δραστηριότητες, οι κανόνες της λειτουργίας του παζαριού. Του χώρου όπου γινόταν στο εξής η ανταλλαγή, το αλισβερίσι, χωρίς την επέμβαση μεσαζόντων, δηλαδή εμπόρων, ανάμεσα στον παραγωγό και τον καταναλωτή, του οποίου η ιδέα διαδόθηκε αμέσως στην Κεντρική και Δυτική. Ασία, στις Ινδίες, στην Αφρική και σ' ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης, και παντού οι λαοί το δέχτηκαν με ενθουσιασμό.
Το εκτεταμένο ένθετο κείμενο είναι επίσης του Ε. Ζάχου, γνωστού από τα βιβλία του «La poesie populaire des Grecs» (1966), «Albanie» (1971), «Histoire politique des alphabets utilises dans les Balkans» (1975), «Η πιάτσα» (1980), «To λεξικό της πιάτσας» (1981), «Ο άλλος Θεόφιλος» (1998), κ.ά. βιβλία και άρθρα.
Μαζί με τους Χειμερινούς Κολυμβητές συμπράττει με τη βιόλα του ο εκ των αρχικών μελών του συγκροτήματος Δημήτρης Πολυζωίδης, που ζει μόνιμα στην Αυστρία, καθώς και κλιμάκιο των υπερηλίκων και δυσκόλως εγειρομένων πλέον, μελών της χορωδίας ΡΟΞ.

"Εξαφανισμένοι" από τη δισκογραφία για περίπου 8 χρόνια, οι Χειμερινοί Κολυμβητές επιστρέφουν με ένα cd άξιο αναφοράς. Μπορεί να μην είναι από τα πιο φημισμένα group, όμως έχουν σταθερό και αφοσιωμένο κοινό, ενώ η φωνή του Αργύρη Μπακιρτζή είναι από τις πιο ιδιαίτερες στο χώρο!

Όλο το cd "Η μαστοράντζα του Ερντεμπίλ" αποτελεί μια ιστορία ή καλύτερα ένα παραμύθι που αποκτά μεγάλο ενδιαφέρον στη πορεία του, καθώς τα ευρηματικά τραγούδια συνοδεύονται από ένα καταπληκτικό ένθετο που εξηγεί τι συμβαίνει σε κάθε τραγούδι ξεχωριστά! Μάθετε για τους Ασίκηδες, για τις περίφημες "βεντέτες", τον Μάρκο Κράλιεβιτς, για σουλτάνους και καππαδόκηδες... Έντεχνα λαϊκά κομμάτια με πολλά ανατολίτικα στοιχεία, ντύνουν μουσικά τους ευρηματικούς στίχους. Μοναδική ένσταση ότι οι συνθέσεις χάνουν το ρυθμό τους προς το τέλος του cd.

Πρόκειται για ένα ακόμα cd που απαιτεί πιο ψαγμένα μουσικά αυτιά, αλλά έχει πολλά να προσφέρει σε όσους του δώσουν την απαιτούμενη σημασία...

... Το ένθετο είναι για ...highlights! ...

"Ακούσατε τι γίνηκε στου Χορασάν τα μέρη
Και δεν εγίνηκε κρυφά μια μέρα μεσημέρι
Στη Μέκκα της Ανατολής, που 'ναι το Χατζ Γιαβάνι
η μαστοράντζα του Ερντεμπίλ εβγάλανε φιρμάνι"...

(στίχοι: Ευάγγελος Ζάχου - "Η μαστοράντζα του Ερντεμπίλ")