ΕΛΛΗ ΠΑΣΠΑΛΑ

"Η επικοινωνία καθορίζει την επιτυχία"

Συνέντευξη εφ' όλης της ύλης στην Κατερίνα Μαθιουδάκη

Φωτογράφηση: Κατερίνα Τζόβα
Music Corner - 23/11/2004

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη, αλλά μια ευτυχής συγκυρία την οδήγησε να επιστρέψει οριστικά πριν είκοσι δύο χρόνια στα πάτρια εδάφη. Με ένα πλούσιο βιογραφικό που μετρά μαθήματα τραγουδιού, υποκριτικής και εμφανίσεις σε συναυλίες και παραστάσεις όπερας στο εξωτερικό, ήρθε στην Αθήνα και καθιερώθηκε σύντομα ως βασική συνεργάτιδα του Μάνου Χατζιδάκι για έξι ολόκληρα χρόνια. Η δισκογραφική της πορεία δεν απαριθμίζεται από πολλές προσωπικές καταθέσεις, αλλά οι συμμετοχές της σε δισκογραφικές δουλειές του Μίκη Θεοδωράκη, του Διονύση Σαββόπουλου, του Νίκου Ξυδάκη, του Στάμου Σέμση, της Λένας Πλάτωνος και του Σταμάτη Κραουνάκη καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος της δημιουργικής της διαδρομής. Διακρίνεται από σπάνια καλλιτεχνική τόλμη και έντονο καλλιτεχνικό αισθητήριο (όσο και αν η ίδια δεν εμφανίζεται εξοικειωμένη με τον ορισμό του "καλλιτέχνη" και τα παράγωγά του) που της επιτρέπουν να δίνει ξεχωριστή έμφαση σε κάθε καλλιτεχνικό της προφίλ και να ανταποκρίνεται με επιτυχία τόσο στις απαιτήσεις του λαϊκού μας τραγουδιού, όσο και σε εκείνες των rock, jazz και σύγχρονων μουσικών επιρροών.

Ανάμεσα σε εντατικές πρόβες και διαρκείς προετοιμασίες, συνάντησα την Έλλη Πασπαλά σ' ένα απ' τα πιο κλασσικά μαγαζιά της οδού Κυδαθηναίων. Η πρωτοβουλία να παρουσιάσει ένα αφιέρωμα στο "δάσκαλο" Μάνο Χατζιδάκι με μια αλλιώτικη ενορχηστρωτική ματιά του David Lynch ήταν μια μεγάλη πρόκληση για να βρεθούμε από κοντά και να μιλήσουμε γι' αυτές τις μουσικές παραστάσεις, για το τρόπο που καθόρισε τις επιλογές της η μουσική φυσιογνωμία του κορυφαίου Έλληνα δημιουργού, καθώς και για τις σκέψεις, τις απόψεις και τις μουσικές της επιδιώξεις.

Παρόλο που δεν είχα τη τύχη να γνωρίσω από κοντά μια τόσο σπουδαία προσωπικότητα σαν το Μάνο Χατζιδάκι, χάρηκα που μου δόθηκε η ευκαιρία να συζητήσω με μια μαθήτριά του, υποδειγματικά σεμνή και αυθεντική ερμηνεύτρια του έργου του...


Κάντε "κλικ" για να κατεβάσετε το "wallpaper" της Έλλης Πασπαλά,
σε ανάλυση
800Χ600 ή 1024Χ768
Artwork & photo: MC Team


Music Corner: Βρισκόμαστε στο "Zoom" και θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας με τις ζωντανές σου εμφανίσεις, οι οποίες επικεντρώνονται στο μουσικό έργο του Μάνου Χατζιδάκι. Ως μαθήτριά του πάντα θα υπάρχουν πολλές αιτίες για να πραγματοποιήσεις μια ανάλογη ιδέα. Ποια ήταν όμως η αφορμή για να παρουσιάσεις φέτος ένα αφιέρωμα στον Έλληνα δημιουργό;
Έλλη Πασπαλά: Είναι κάτι που σκεφτόμουν αρκετά χρόνια με διάφορες μορφές. Το σκέφτηκα με μικρότερο σύνολο, το σκέφτηκα με μεγάλη ορχήστρα και τελικά φέτος αποφάσισα να το πραγματοποιήσω. Ξεκίνησα πρώτα λέγοντας πως θα γίνει την άνοιξη, μετά το καλοκαίρι και έπειτα είχαμε σκοπό να ανοίξουμε στα γενέθλιά του αλλά είχαμε προβλήματα προγραμματισμού. Είχα πολύ μεγάλη ανάγκη να τραγουδήσω Μάνο Χατζιδάκι και σε κάθε συναυλία μου υπάρχουν πάντα κάποια τραγούδια του. Τώρα όμως ήθελα να κάνω μια πιο ολοκληρωμένη αναφορά σε εκείνον - και μόνο σε εκείνον - με τραγούδια που δεν έχουν ακουστεί πολύ. Ίσως τα γνωρίζουν αυτοί που τον ξέρουν πάρα πολύ καλά αλλά δεν είναι πολύ γνωστά στο πλατύ κοινό. Βεβαίως ήθελα να παρουσιάσω και πολύ γνωστά του τραγούδια, όλα όμως με μια φρέσκια ματιά και με μια καινούργια άποψη που ανήκει στο David Lynch. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί, ενώ έχω χαρεί που έχω βρεθεί με ανθρώπους που είχαμε συνεργαστεί παλιά με το Χατζιδάκι, αισθανόμουν ότι έπρεπε να είναι ένας μουσικός που ναι μεν ξέρει το σώμα της δουλειάς του αλλά δεν τον είχε ζήσει από κοντά, ώστε να υπάρχει μια απαιτούμενη απόσταση. Αυτή η απόσταση από το έργο του Χατζιδάκι χρειαζόταν ώστε να ρέει ένα πιο ελεύθερο πνεύμα και να προκύψει ένα καινούργιο άκουσμα, που ίσως κάποιος άλλος δεν θα το πετύχαινε. Όταν γνωρίζεις κάτι πάρα πολύ καλά, είναι πολύ δύσκολο να βγεις απ' αυτό και να το δεις με ένα καινούργιο τρόπο. Πιστεύω πως ο David έχει την απαραίτητη, και συγχρόνως τη χρήσιμη σ' αυτή τη περίπτωση, απόσταση από το έργο του Χατζιδάκι. Έχει κάνει μια ενδιαφέρουσα και πλούσια δουλειά και έχει παραμείνει πολύ πιστός σε μια ενορχηστρωτική άποψη του έργου του. Επίσης μου έκανε εντύπωση πόσο συγκεντρώθηκε στο στίχο γιατί δεν το άκουσε απλά σαν μουσική. Διάβασε και μελέτησε πολύ προσεκτικά τους στίχους, ώστε να χρωματίσει ανάλογα κάθε τραγούδι.

Music Corner: Θεωρείς πως είναι ένα μεγάλο τόλμημα για σένα αυτό το εγχείρημα; Και το λέω με την έννοια αν σε προβλημάτισε καθόλου το ενδεχόμενο ότι το ελληνικό κοινό μπορεί να είναι επιφυλακτικό απέναντι σε καινούργια ακούσματα, κυρίως όταν πρόκειται για δημιουργίες κορυφαίων Ελλήνων συνθετών που έχουν αγαπηθεί πολύ με τις πρώτες τους εκτελέσεις...
E.Π.: Για να είμαι ειλικρινής δεν με προβλημάτισε καθόλου, πάρα μόνο τις τελευταίες μέρες όπου συνειδητοποίησα πραγματικά πόσο έχει ανανεωθεί και έχει αλλάξει ο ήχος, όταν άκουσα μαζί όλα τα τραγούδια και σκεφτόμουν πώς θα ανταποκριθεί ο κόσμος σ' αυτό. Αλλά βλέπω από πολλούς που έρχονται κάποια στιγμή και μας ακούν ότι εντυπωσιάζονται και, κυρίως κάποια νέα παιδιά που δεν ξέρουν το Χατζιδάκι πάρα πολύ καλά, είναι σαν να ανακαλύπτουν ένα δικό τους άνθρωπο. Σαν να λένε "που ήταν αυτός και δεν το ήξερα"; Είναι πολύ ενθαρρυντικό...

Music Corner: Κάθε τετραήμερο θα υποδέχεσαι και ένα διαφορετικό καλεσμένο στη σκηνή. Με ποια κριτήρια επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένοι προσκεκλημένοι; ("Raining Pleasure", Αλκίνοος Ιωαννίδης, "Human Touch" και Blaine Reininger των "Tuxedo Moon").
E.Π.: Κατ' αρχάς, ήθελα να τις μοιραστώ αυτές τις εμφανίσεις. Είναι σαν μια γιορτή για μένα και δεν μπορούσα να διανοηθώ - όπως όταν διοργανώνεις μια γιορτή στο σπίτι σου και θες να την μοιραστείς με τους φίλους σου - να μην καλέσω κάποιους ανθρώπους που αγάπησαν το Χατζιδάκι αλλά που ίσως, εκτός απ' τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, δεν είχαν ποτέ καμιά ευκαιρία να πουν κάποια τραγούδια του. Επέλεξα ανθρώπους που, πρώτα απ' όλα, εκτιμώ και αγαπώ αυτό που κάνουν. Εκτιμώ και αγαπώ αυτό που είναι οι ίδιοι ενώ, πάντα κατά την άποψή μου βέβαια, πιστεύω ότι μέσα τους έχουν την αισθητική εκείνη που μπορεί να αγκαλιάσει το έργο του Χατζιδάκι. Επίσης, πρόσφατα αντιλήφθηκα και κάτι ακόμη: Σκεπτόμενη ότι υπάρχει κατά κάποιο τρόπο μια "διαμάχη" ανάμεσα στο κοινό και πολλοί ακροατές υποστηρίζουν πως ο Χατζιδάκις πρέπει να ακουστεί όπως ακουγόταν πριν τριάντα χρόνια, κατάλαβα ότι όλο αυτό το πάθος και το άγχος για τις δημιουργίες του προέρχεται από μια πολύ μεγάλη και βαθιά αγάπη που έχουμε όλοι για εκείνον, είτε κοινό είτε μουσικοί, από ό,ποια πλευρά κι αν προερχόμαστε. Αυτή είναι μια πολύ μεγάλη υπόθεση και γι' αυτό νομίζω πως δεν έχει σημασία ο τρόπος που θα ακουστεί... Το θέμα είναι να ακουστεί. Πρέπει να ακουστεί, να ακούγεται συνεχώς και ξανά για να τον ανακαλύψουν οι νέοι άνθρωποι και να τον ανακαλύψουμε ξανά εμείς που τον ξέρουμε καλύτερα. Οι προετοιμασίες ήταν μεγάλη απόλαυση και όλο αυτό που συνέβη θα μου έφτανε, για να είμαι ειλικρινής...

Music Corner: Θα ήθελα να μιλήσουμε λίγο για τη δομή της μουσικής παράστασης... Στο κομμάτι που αφορά τους καλεσμένους, το πρόγραμμα προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του κάθε συμμετέχοντα;
E.Π.: Στους "Raining Pleasure" για παράδειγμα, είχα προτείνει προσωπικά να παρουσιάσουν το "Reflections" και πιστεύω ότι είναι απόλυτα ταυτισμένοι με αυτή τη συλλογή. Το πρώτο πρόγραμμα ξεκινάει με μένα, κυρίως με κάποια τραγούδια του Χατζιδάκι που είναι λίγο πιο άγνωστα και πιο σύνθετα. Μετά το διάλειμμα ανεβαίνει ο εκάστοτε καλεσμένος στη σκηνή, με τον οποίο ή με τους οποίους συμμετέχουμε μαζί και στη συνέχεια ολοκληρώνω το πρόγραμμα μαζί με την ορχήστρα, με πιο γνωστά τραγούδια του αλλά ενορχηστρωμένα αρκετά διαφορετικά. Ναι μεν είναι διαφορετικά, αλλά δεν ξεφεύγουν από το πνεύμα που ήδη υπάρχει. Αυτές οι ενορχηστρώσεις έχουν ένα πολύ ιδιαίτερο, όμορφο, ζεστό και μεστό χρώμα...

Music Corner: Έτσι όπως μου το περιγράφεις, νιώθω ότι κατά κάποιο τρόπο τα τραγούδια "ανασταίνονται"...
E.Π.: Τα ίδια τα τραγούδια μας ανασταίνουν! Πολλές φορές έχουμε βρεθεί ο ένας απέναντι στον άλλον κάνοντας τις πρόβες μας και κοιταζόμαστε με μια τρομερή απορία για το πώς ένας άνθρωπος έχει, πρώτα απ' όλα, αφήσει ένα τεράστιο έργο πίσω του και πώς άγγιζε μια πολύ μεγάλη ανθρώπινη έκφραση με λιτά μέσα. Ο Μάνος Χατζιδάκις πραγματικά άγγιζε το θείο και μας δίνει και εμάς την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε με το θείο. Ακόμα και οι μουσικοί πολλές φορές, και ειδικά οι νεότεροι, δεν γνώριζαν κάποια κομμάτια απ' τα έργα του και τώρα που τα έμαθαν, μένουν όλοι άφωνοι!

Music Corner: Τι κρατάς πιο έντονα χαραγμένο στη μνήμη σου από τη πολύχρονη συνεργασία σου μαζί του;
E.Π.: Δεν μπορώ να πω ένα στοιχείο. Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν τόσο μεγάλη φυσιογνωμία και εγώ είχα τη τρομερή και απίστευτη τύχη στη ζωή μου να τον συναντήσω, που μάλλον αυτό που σκέφτομαι πάντα είναι το πόσο, μα πόσο τυχερή ήμουν... Λες και κάτι ήταν πάνω από μένα. Σαν μια τεράστια δύναμη που με τράβηξε προς αυτό τον άνθρωπο και βρέθηκα στο περιβάλλον του... Ήμουν πολύ προνομιούχα.

Music Corner: Πιστεύεις ότι η γνωριμία σας λειτούργησε με καθοριστικό τρόπο στη μετέπειτα πορεία σου;
E.Π.: Οπωσδήποτε... Νομίζω ότι με έχει επηρεάσει και με έχει καθορίσει με ένα υποσυνείδητο τρόπο, ακόμα και σε πολύ προσωπικές μου επιλογές, σε θέματα πολύ προσωπικά...

Music Corner: Διαβάζοντας το βιογραφικό σου, πρόσεξα ότι έχεις λάβει μέρος σε παραστάσεις όπερας στο εξωτερικό...
E.Π.: Ήταν πριν από πάρα πολλά χρόνια, προτού έρθω στην Ελλάδα...

Music Corner: ... Ενώ επίσης έχεις βρεθεί μετά από μερικά χρόνια να τραγουδάς λαϊκά τραγούδια δίπλα στη Δήμητρα Γαλάνη στο "Χάραμα". Ίσως κάποιοι αναρωτηθούν πώς συνδυάζονται όλα αυτά τα πράγματα μεταξύ τους... Να υποθέσω πως λειτουργείς με το ένστικτο;
E.Π.: Ναι, δεν αρνούμαι το ένστικτό μου. Νομίζω μάλιστα πως είναι κάτι που έμαθα απ' το Χατζιδάκι γιατί ο ίδιος είχε μια πολύ μεγάλη μουσική παιδεία. Με την ίδια λατρεία αγκάλιαζε μια όπερα του Βέρντι και ένα τραγούδι του Τσιτσάνη και τα έβαζε πλάι - πλάι σαν ισόβαθμα ανθρώπινα κατορθώματα. Αυτό δεν το είχα ξαναζήσει, από εκείνον το έμαθα. Ναι μεν αυτά που έχω κάνει μπορεί να φαίνονται αλλόκοτα μεταξύ τους, όμως απ' την άλλη πλευρά είναι πάρα πολύ σχετικά. Μεγάλωσα και 'γω με πολύ διαφορετικά ακούσματα που τα έζησα από μικρό παιδί: από κλασσική μέχρι rock και jazz μουσική και ελληνικά λαϊκά τραγούδια. Είχα μια καθημερινή επαφή με αυτά τα πράγματα και δεν διανοούμαι να τα στερηθώ γιατί αποτελούν τη μουσική μου φυσιογνωμία. Δεν θέλω να τα αρνηθώ γιατί αποτελούν το μουσικό μου DNA.

Music Corner: Όταν σε βλέπω να τραγουδάς, έχω την αίσθηση ότι "αφήνεσαι" απόλυτα στη μαγεία της μουσικής και ταξιδεύεις μοναχικά μέσα σε αυτή... Αυτό το στοιχείο πως εκλαμβάνεται στις ζωντανές σου εμφανίσεις απ' το κοινό; Δεν μπορεί να αποτελέσει για κάποιους ένα σοβαρό τροχοπέδη για την επικοινωνία μαζί τους;
E.Π.: Όχι, νομίζω πως αυτός είναι ο στόχος. Δεν είναι τροχοπέδη...

Music Corner: Απλά σκέφτομαι ότι αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο όταν συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας ηχογράφησης στο studio, αλλά έχω την αίσθηση πως με το κοινό λειτουργεί πλέον πολύ διαφορετικά...
E.Π.: Εγώ είμαι ακριβώς της αντίθετης αντίληψης. Δεν μ' αρέσουν οι ηχογραφήσεις γιατί αισθάνομαι πάρα πολύ ξεκομμένη. Η μουσική για μένα είναι ένας είδος επικοινωνίας ανάμεσα στο τραγουδιστή και το κοινό. Από κοινού τραγουδιστής και κοινό επιδιώκουν κάτι πάνω από τους εαυτούς τους, πέρα από το σώμα τους και από τη καθημερινότητα. Επιθυμούν να φτάσουν κάπου αλλού... Η ηχογράφηση σου επιτρέπει να τελειοποιήσεις κάποια πράγματα, το οποίο είναι και αυτό θεμιτό αλλά αυτό που αγαπάω περισσότερο γιατί το θεωρώ ουσιαστικής σημασίας και αρχής, είναι η επικοινωνία μέσω των συναυλιών...

Music Corner: Γεννήθηκες και μεγάλωσες στην Αμερική. Ήταν συνειδητή απόφαση να επιστρέψεις στην Ελλάδα;
E.Π.: Όταν ήρθα στην Ελλάδα, δεν είχα αποφασίσει να επιστρέψω. Ήρθα απλώς για διακοπές και προς το τέλος των διακοπών μου, γνώρισα το Χατζιδάκι και τότε έμεινα για να συνεχίσω τη συνεργασία μου. Δεν είπα ποτέ στον εαυτό μου "Τώρα μετακομίζω, έρχομαι στην Ελλάδα". Απλώς όλα ήρθαν πολύ φυσιολογικά και ομαλά...

Music Corner: Χωρίς να πιέσεις τις καταστάσεις...
E.Π.: Καθόλου... Ήρθαν πολύ ομαλά.

Music Corner: Θα μπορούσες να μείνεις για πάντα εκτός Ελλάδος;
E.Π.: Δεν θα συνέχιζα αυτά που έκανα πριν είκοσι δύο χρόνια - γιατί τόσα χρόνια έχουν περάσει από τότε που είμαι στην Ελλάδα - αλλά θα μου άρεσε πάρα πολύ να έχω την ευκαιρία να κάνω κάποια άλλα πράγματα κάπου αλλού. Δεν θα το αρνιόμουν... Βέβαια τώρα υπάρχουν κάποια πρακτικά εμπόδια γιατί έχω ένα παιδί που πρέπει να πάει σχολείο και δεν θα ήθελα να αλλάξει περιβάλλον, αλλά σαφώς αν υπήρχε κάτι για ένα διάστημα που θα είχε ενδιαφέρον θα το επιχειρούσα.

Music Corner: Δεν έχεις μεγάλη προσωπική δισκογραφία στο ενεργητικό σου...
E.Π.: Έχω κάνει πολλές συμμετοχές...

Music Corner: Όμως είσαι από τις ερμηνεύτριες που έχουν αποδείξει ότι δεν αισθάνονται την ανάγκη να τροφοδοτούν συνεχώς τη δισκογραφία με καινούργια τραγούδια, από φόβο μήπως τους ξεχάσει ο κόσμος. Παρόλα αυτά, νιώθεις ότι με κάποιο τρόπο σου έχει "κοστίσει" αυτό;
E.Π.: Πιθανώς ναι. Αν ήθελα να παίξω το παιχνίδι με κάποιους κανόνες, δεν παίζω το παιχνίδι σωστά. Αλλά αυτή είμαι… Είναι μερικά πράγματα στον εαυτό μου που δεν μπορώ να τα αλλάξω. Δεν μπορώ ξαφνικά να κάνω πράγματα που δεν με εκπροσωπούν και δεν με συγκινούν, απλούστατα και μόνο για να είμαι στη δισκογραφία.

Music Corner: Την επιτυχία πως την εισπράττεις; Θα όριζες την επιτυχία με ένα όμορφο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που μπορεί να μην είχε μεγάλη ανταπόκριση απ' το κοινό ή με την αθρόα προσέλευση του κόσμου σε μια συναυλία που μπορεί το τελικό της αποτέλεσμα να μην σε άφηνε απόλυτα ικανοποιημένη;
E.Π.: Η επιτυχία φανερώνεται από την επικοινωνία που έχεις με το κοινό, άσχετα με τον αριθμό. Όταν έχεις ουσιαστική επικοινωνία με τριάντα άτομα, είναι πολύ πιο σημαντικό από το να έχεις πεντακόσια άτομα στον ίδιο χώρο, να μην έχει καταλάβει κανείς τίποτα και εσύ να αισθάνεσαι σαν να χτυπάς το κεφάλι σου στο τοίχο! Όμως δεν μπορεί να συμβεί αυτό που λες, δεν γίνεται να βρίσκομαι εκτός και ο χώρος να είναι γεμάτος. (γέλια) Ο χώρος θα γεμίσει μόνο εφόσον επικοινωνήσω με το κοινό, οπότε η επικοινωνία είναι αυτή που καθορίζει την επιτυχία. Πολλές φορές μου έχει συμβεί όταν περπατάω στο δρόμο ή πάω στο περίπτερο να έρχονται και να μου λένε "Θέλω να σου πω ότι σε θυμάμαι σ' εκείνη τη συναυλία και θα μου μείνει αξέχαστη εκείνη η στιγμή". Όταν έρχεται κάποιος και σου μιλάει με τόση αφοπλιστική ειλικρίνεια και χαρά, θέλει να ανταποδώσει αυτό που πήρε από σένα και εσύ αισθάνεσαι ότι του χάρισες ένα δώρο. Με τον τρόπο που μου μιλάνε, καταλαβαίνω ότι εισπράξανε ένα δώρο από μένα και θέλουν με κάποιο τρόπο να μου δώσουν κάτι. Είναι πολύ σημαντικό...

Music Corner: Πώς βλέπεις το μουσικό τοπίο της χώρας μας; Ήλιόλουστο ή...
E.Π.: Ομιχλώδες! (γέλια) Αλλά υπάρχουν βέβαια τρομερές φωτεινές εξαιρέσεις, όπως οι άνθρωποι που με συνοδεύουν σ' αυτές τις μουσικές παραστάσεις και όχι μόνο... Υπάρχουν πολλοί. Πάντως το πρόβλημα μας σ' αυτό το πρόγραμμα ήταν ότι θέλαμε να καλέσουμε πολύ περισσότερους συναδέλφους, αλλά δεν είχαμε τα χρονικά περιθώρια μπροστά μας για να το πραγματοποιήσουμε.

Music Corner: Τι θεωρείς πως δεν έχεις κατακτήσει ακόμα μέσα απ' τη διαδρομή σου στο ελληνικό τραγούδι;
E.Π.: Αυτό που μου έχει ξεφύγει σίγουρα για διάφορους λόγους είναι ότι πάντα ήθελα να γράψω...

Music Corner: Γιατί δεν το έχεις επιχειρήσει;
E.Π.: Φοβάμαι! (γέλια) Είμαι σχεδόν σίγουρη πως το αποτέλεσμα θα είναι μέτριο έως κακό, οπότε λέω "γιατί να μπλέκομαι τώρα σ' αυτό, ας το κάνουν κάποιοι άλλοι". Αυτοί που γράφουν, δεν μπορούν παρά να γράψουν. Υπάρχει και τους οδηγεί μια ένταση και μια κινητήριος δύναμη που δεν μπορούν παρά να το κάνουν, γιατί θα τρελαθούν αν δεν το κάνουν. Προφανώς εγώ δεν έχω φτάσει σ' αυτό το σημείο. Κάποτε είχαμε κάνει αυτή τη κουβέντα με τη Λένα Πλάτωνος και μου είπε πολύ απλά "Αν είχες πραγματικά ανάγκη να γράψεις, θα το είχες κάνει". Ίσως έχει δίκιο...

Music Corner: Όνειρα που θα επιθυμούσες να πραγματοποιηθούν άμεσα; Eπόμενα σχέδια; Επέτρεψε μου να σου πω πως θα μου άρεσε πολύ να σε δω σε μια δισκογραφική πρόταση, ανάλογη με αυτή που τόλμησε η Bjork πρόσφατα με το "Medulla" γιατί όταν ακούω τη φωνή σου, έχω την αίσθηση πως ακούω ένα ολόκληρο τραγούδι...
E.Π.: Σ' ευχαριστώ πολύ. Προς στιγμήν αυτό που ήθελα πάρα πολύ να κάνω είναι αυτό το πρόγραμμα. Θα ήθελα πολύ να το ηχογραφήσουμε αλλά η δουλειά να γίνει σε studio, αν και αυτό αναιρεί όλα τα προηγούμενα που είπα. Όμως το studio θα μας επιτρέψει πραγματικά να το ολοκληρώσουμε και να ελέγξουμε τη ποιότητα του, σε αντίθεση με το live που δεν στο επιτρέπει ως προς την ηχογράφηση. Σου δίνει την αμεσότητα, αλλά δεν σου προσφέρει τη τελειότητα που σου προσφέρει το studio.

Music Corner: Είναι πολύ ωραία ως ιδέα και ως πρόταση για να μπει στα σπίτια των ακροατών...
E.Π.: Θα δούμε. Είναι κάτι που πρέπει πρώτα να κουβεντιάσουμε με το Γιώργο Χατζιδάκι και να το συμφωνήσουμε μαζί του.

Music Corner: Πριν πέντε χρόνια είχες πει πως σε τρομάζει ο χαρακτηρισμός "καλλιτέχνης" επειδή πιστεύεις πως εκείνοι έχουν μια ιδιαίτερη αποστολή που τους κάνει να αντιμετωπίζουν την τέχνη τους με αγάπη, δέος, πάθος και με μια αφοσίωση που μεταφράζεται σε μελέτη και απομόνωση. Πόσο κοντά αισθάνεσαι πλέον σ' αυτό το πρότυπο;
E.Π.: Εγώ αισθάνομαι ότι είμαι μαθήτρια ακόμη. Αυτή η λέξη πραγματικά χρησιμοποιείται με τεράστια ευκολία στη χώρα μας και αυτό είναι λάθος. Ο χαρακτηρισμός αυτός έχει ισοπεδωθεί εντελώς - όπως και η γλώσσα μας γενικώς - και χρησιμοποιείται με τέτοια ευκολία και επιπολαιότητα που πραγματικά αισθάνομαι ότι και 'γω πρέπει να αντισταθώ. Δεν είμαι καλλιτέχνης επειδή με ακούς να τραγουδάω. Δεν είναι καλλιτέχνης ο άνθρωπος που στέκεται σε μια σκηνή, τραγουδάει και διασκεδάζει εκατό, διακόσιους, χίλιους ή πέντε χιλιάδες ανθρώπους. Γι' αυτό πραγματικά πιστεύω ότι αυτή η λέξη πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή και όταν συμβαίνει αυτό, να την εννοούμε. Δεν ξέρω αν έχω φτάσει σε κάποιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα για να αποκαλέσω τον εαυτό μου καλλιτέχνη...

Music Corner: Παρόλο που βρίσκεσαι τόσα χρόνια σ' αυτό το χώρο...
E.Π.: Ναι, ίσως όταν μεγαλώσω να γίνω καλλιτέχνης. Όταν μεγαλώσω, θέλω να γίνω καλλιτέχνης! (γέλια)

 

*** Oι φωτογραφίες έχουν τραβηχθεί με ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, Olympus.
*** Απαγορεύεται η αναδημοσίευση υλικού (κειμένων ή φωτογραφιών) χωρίς την άδεια του Music Corner.