Για πρώτη φορά δυσκολεύομαι τόσο πολύ να γράψω για ένα δίσκο, ο οποίος πλέον έχει ξεπεράσει κατά πολύ τον χαρακτηρισμό «θρυλικός». Με συνδέουν τόσες μνήμες της νηπιακής - παιδικής μου ηλικίας με αυτόν, που αν τις παραθέσω όλες δε θα μου φτάσουν όχι μία, αλλά δέκα στήλες σαν κι αυτή. Σε τούτο το δίσκο άκουσα για πρώτη φορά τη μοναδική κι ανεπανάληπτη φωνή του Στέλιου Καζαντζίδη, η οποία από τότε έχει ριζώσει βαθιά μέσα μου και δε θα φύγει ποτέ, όπως άλλωστε κι ο ίδιος ο τραγουδιστής από τη σκέψη, την καρδιά και το ...στερεοφωνικό μου.

Θυμάμαι να τον ακούω και να τον ξανακούω σ' ένα πικάπ - βαλιτσάκι που είχαμε, βάζοντάς τον μόνος μου αν και μόλις τριών - τεσσάρων ετών παιδάκι γύρω στο '80-'81. Αυτό βεβαίως είχε και τις συνέπειές του, αφού σιγά - σιγά η φθορά του ήταν τέτοια που μόλις αγοράσαμε στερεοφωνικό συγκρότημα το 1985, ο πρώτος δίσκος που ζήτησα να μου πάρουν ήταν αυτός!

Προσωπικές αναμνήσεις τέλος και ήλθε η ώρα να πούμε δυο λόγια γι' αυτή τη δουλειά, η οποία κυκλοφόρησε στα τέλη Νοεμβρίου του 1975 και μέχρι σήμερα πρέπει να έχει πουλήσει περισσότερα από 200.000 αντίτυπα. Πρόκειται για την τελευταία δισκογραφική παρουσία του Καζαντζίδη πριν τη δωδεκαετή «σιωπή» του λόγω της γνωστής κόντρας του με την εταιρεία και η γνώμη μου είναι ότι μαζί με την «Ανατολή» του Μίκη Θεοδωράκη που είχε κυκλοφορήσει ένα χρόνο νωρίτερα, αποτελεί ότι καλύτερο ερμήνευσε ο αξέχαστος «Στελάρας» σε ολοκληρωμένο «κύκλο τραγουδιών». Θα έβαζα και το δίσκο «Η ζωή μου όλη», αλλά μόνο την πλευρά του Άκη Πάνου...

Θεωρώ ότι στο «Υπάρχω» (το οποίο αργότερα έδωσε την ονομασία στην επιχείρηση με το ούζο που δημιούργησε ο Καζαντζίδης) οι τρεις δημιουργοί ξεπερνούν και τον ίδιο τους τον εαυτό. Ο Νικολόπουλος γράφει εκπληκτικά τραγούδια, με ενορχήστρωση που πρέπει να διδάσκεται σε σεμινάρια για τη λαϊκή μουσική. Χρησιμοποιεί μια ιδιαίτερα πλούσια και «φορτωμένη» ορχήστρα, ακόμη κι αυτή όμως δε μπορεί να τα βάλει με τη φωνή του Καζαντζίδη που συχνά - πυκνά τη σκεπάζει με τον όγκο και το μέταλλό της. Ο τραγουδιστής δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας και στα δώδεκα τραγούδια, ενώ εξαιρετικοί είναι και οι στίχοι του Πυθαγόρα, ο οποίος υπογράφει και το σημείωμα που υπάρχει στο εσώφυλλο του δίσκου κάτω από μιαν επιβλητική φωτογραφία του ερμηνευτή.

Αξέχαστη έχει μείνει και η περίφημη εκπομπή που προβλήθηκε στια αρχές του 1976 από την ΕΡΤ, με τον Καζαντζίδη να τραγουδά (play back βεβαίως) επτά από τα δώδεκα τραγούδια. Ακόμη χτυπιέμαι που δεν την έγραψα την ημέρα του θανάτου του (14/9/2001) που επαναπροβλήθηκε κι όποιος την έχει, ας στείλει ένα μήνυμα...

Πέρα από τα πασίγνωστα «Υπάρχω», «Κάτω απ’ το πουκάμισό μου», «Οι αισθηματίες» και «Άργησα να σε γνωρίσω» που από την αρχή ακούστηκαν πολύ, υπάρχει πάνω απ’ όλα το «Τι θέλεις από μένανε». Αυτό το κομμάτι το συγκαταλέγω μέσα στα 20 κορυφαία που τραγούδησε στην καριέρα του ο μεγάλος βάρδος και κάθε φορά που το ακούω, ανατριχιάζω. Πραγματικό αριστούργημα από την αρχή ως το τέλος και με ενορχήστρωση πολύ πιο μπροστά από την εποχή του...

Το πρωτότυπο της όλης ιστορίας βρίσκεται στην εισαγωγή - πρόλογο του δίσκου, εκεί όπου ο Καζαντζίδης μιλάει στους «γνωστούς και άγνωστους φίλους» του, εξηγώντας το νόημα του τίτλου «Υπάρχω» υπό τους διακριτικούς ήχους του μπουζουκιού του Νικολόπουλου.

Να προσθέσω ότι στο δίσκο συναντάμε δύο τραγούδια σε δεύτερη εκτέλεση: Το «Ποια είσαι συ» που είχε πρωτοπεί ο Μπάμπης Τσετίνης λίγα χρόνια νωρίτερα και το «Έφυγες μ' έναν άλλονε» σε μουσική του Γιάννη Τατασόπουλου και στίχους του Νίκου Ρούτσου, που είχε τραγουδήσει ο συνθέτης στη δεκαετία του '50 και ο ίδιος ο Καζαντζίδης θέλησε να συμπεριλάβει σ' αυτή τη δουλειά.

Επίσης, παράλληλα μ' αυτά τα 12 τραγούδια ηχογραφήθηκαν και τα «Λυπάμαι που σε χάνω» και «Μια γυναίκα έφυγε» των Νικολόπουλου - Πυθαγόρα, που όμως δε χώρεσαν στο δίσκο κι έτσι συμπεριλήφθηκαν σε μια συλλογή από 45άρια του τραγουδιστή που κυκλοφόρησε το 1985 με τίτλο «Μια γυναίκα έφυγε».

Τέλος, ο Καζαντζίδης τότε ξανατραγούδησε μιαν από τις επιτυχίες των πρώτων χρόνων της καριέρας του, το «Καταστροφές και συμφορές» των Θόδωρου Δερβενιώτη και Κώστα Βίρβου, ωστόσο ούτε κι αυτό το τραγούδι χώρεσε στο «Υπάρχω» κι έτσι δυο χρόνια αργότερα (1977) αποτέλεσε το εισαγωγικό κομμάτι στο δίσκο «Καινούργιοι κόσμοι», την πρώτη συλλογή από - στην πλειοψηφία τους «ξεχασμένα» - 45άρια που κυκλοφόρησε η εταιρεία.

Παραγωγός του δίσκου ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της «Κολούμπια» με ηχολήπτη τον Τάκη Φιλιππίδη. Στα «Κάτω απ' το πουκάμισό μου», «Οι αισθηματίες» και «Άργησα να σε γνωρίσω», δεύτερες φωνές κάνει ο Γιώργος Νταλάρας.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Εισαγωγή - Υπάρχω
2. Κάτω απ’ το πουκάμισό μου
3. Ποια είσαι συ
4. Κράτα καρδιά
5. Μετάνιωσες
6. Κάψτε - κάψτε την καρδιά μου
7. Οι αισθηματίες
8. Πέντε πάνω - πέντε κάτω
9. Τι θέλεις από μένανε
10. Έφυγες μ’ έναν άλλονε
(Γ. Τατασόπουλου - Ν. Ρούτσου)
11. Ξεκινήσαμε με όνειρα χρυσά
12. Άργησα να σε γνωρίσω

Από τους λιγότερο γνωστούς δίσκους του σπουδαίου δημιουργού (όπως και το «Μάθημα πρώτον» που είχαμε παρουσιάσει προ καιρού από τη στήλη), ο οποίος όμως περιλαμβάνει πολύ καλά λαϊκά τραγούδια ερμηνευμένα από τον Μιχάλη Μενιδιάτη (Μιχάλης Καλογράνης το πραγματικό του όνομα). Κυκλοφόρησε το 1978 και ήταν η τελευταία ολοκληρωμένη δουλειά του συνθέτη στη δεκαετία του '70, καθώς και η τελευταία του συνεργασία με τον τραγουδιστή που είχε αφετηρία τη δεκαετία του '60 με σημαντικές επιτυχίες («Είδα τα μάτια σου κλαμένα», «Παράνομη αγάπη», «Στο σπίτι μας που μπήκανε» κ.α.).

Ο δίσκος αυτός δε διαφέρει ιδιαίτερα ως προς το ύφος σε σχέση με τους προηγούμενους του Πάνου. «Περίεργες» εισαγωγές, λόγια που μιλούν για τα κακώς κείμενα της κοινωνίας και για την ανθρώπινη ματαιοδοξία, αλλά και για τον έρωτα με κάπως σκωπτική διάθεση σε ορισμένα σημεία. Για παράδειγμα, διαβάστε ένα απόσπασμα:

«Γιατί δε βγαίνεις ντεκλαρέ
δε σε γουστάρω πες μου ρε
Γιατί μου βγαίνεις δίχως φλας
πώς με μετράς και πού το πας».

Ίσως το πιο γνωστό τραγούδι του δίσκου να είναι το «Μολόγα τα», το οποίο αναφέρεται στα ιπποδρομιακά στοιχήματα («Μολόγα τα, μολόγα τα, τα φράγκα μοιρολόγα τα») και συχνά - πυκνά ακούγεται σήμερα σε «ειδικά» νυχτερινά κέντρα. Πάντως, γενικότερα πρόκειται για μια πολύ καλή δουλειά που αξίζει να την ακούσετε, αρκεί να έχετε πικάπ γιατί υπάρχει μόνο σε βινύλιο. Προσέξτε ιδιαίτερα τα «Σεισμός», «Κοινή αγορά» και «Πόσα πρέπει», χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα.

Στο εσώφυλλο του δίσκου υπάρχουν οι στίχοι των τραγουδιών, με φόντο τους Άκη Πάνου και Μιχάλη Μενιδιάτη εν ώρα δουλειάς. Δεσπόζουν τα μπουζούκια των Κώστα Παπαδόπουλου και Θανάση Πολυκανδριώτη, σαντούρι παίζει ο Τάκης Σούκας και δεύτερες φωνές κάνουν ο Γιάννης Πάριος και η Λίτσα Διαμάντη! Η ενορχήστρωση έγινε από τον συνθέτη και τον Μπάμπη Μαλλίδη, ενώ τη διεύθυνση της ορχήστρας επιμελήθηκε ο ίδιος ο Πάνου. Η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της «Κολούμπια» από τον Τάκη Φιλιππίδη, με βοηθούς τον Μίμη Καννή (γνωστός από τη συμμετοχή του στις εκπομπές του Γιώργου Μητσικώστα) και τον Γιώργο Τζάννες.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Σεισμός
2. Το λάθος έχει γίνει
3. Δάκρυ
4. Αμαρτωλός είμαι κι εγώ
5. Δυο γυναίκες αγαπώ
6. Πόσα πρέπει
7. Κοινή αγορά
8. Επίορκος προδότης
9. Είμαι από χωριό
10. Ήμαρτον Κύριε
11. Μολόγα τα
12. Γιατί μου βγαίνεις δίχως φλας
13. Βασιλά - Μασιλά (ορχηστρικό)

Δίσκος - σταθμός στην καριέρα του αξέχαστου Στράτου, αφού η μεγάλη επιτυχία του τον εκτόξευσε για μιαν ολόκληρη δεκαετία στην κορυφή του λαϊκού τραγουδιού, στην οποία παρέμεινε μέχρι τις 11 Μαΐου 1990 όταν κι έφυγε από τη ζωή. Όχι βεβαίως ότι ως τα Χριστούγεννα του 1980 που κυκλοφόρησε αυτός ο δίσκος ο Διονυσίου δεν ήταν γνωστός και δεν είχε πολλά και μεγάλα σουξέ, όμως ουσιαστικά με το «Υποκρίνεσαι» έκανε το «μπαμ» και καθιερώθηκε ως ένας πραγματικά μεγάλος λαϊκός τραγουδιστής.

Η κυκλοφορία του δίσκου συνέπεσε με τη «μεταγραφή» του Στράτου στην τότε "MINOS" μετά από είκοσι ολόκληρα χρόνια στην τότε "Columbia". Η επιτυχία ήλθε σχεδόν αμέσως, αφού τουλάχιστον τέσσερα τραγούδια έγιναν μεγάλα σουξέ και αποδείχτηκαν διαχρονικά. Ποιος δεν ξέρει τα «Υποκρίνεσαι», «Τα μάζεψα τα πράγματα», «Και πάλι μάγκας θα 'σαι»; Εξάλλου, εκείνη την εποχή ακούστηκε πολύ το - μοντέρνο για τα δεδομένα του Διονυσίου - «Κάψε, κάψε» καθώς και το «Σφάλματα για κλάματα».

Αξίζει να σημειωθεί ότι το «Υποκρίνεσαι» ήταν το τελευταίο τραγούδι που γράφτηκε για το δίσκο, μετά από παράκληση του ίδιου του Διονυσίου στον Τάκη Σούκα να του δώσει ένα κομμάτι για να ολοκληρωθεί η δουλειά και τα πράγματα ήλθαν έτσι που έδωσε και τον τίτλο σ' αυτήν! Τη «μερίδα του λέοντος» έχει ο Θανάσης Πολυκανδριώτης με πέντε τραγούδια (τέσσερα σε στίχους Γιάννη Πάριου), ενώ τέσσερα έγραψε ο Στέλιος Ζαφειρίου και δύο οι Μπάμπης Μπακάλης και Γιάννης Παλαιολόγου, ο οποίος ήταν το «πρώτο» μπουζούκι του Στράτου στα κέντρα που εμφανιζόταν.

Δεύτερες φωνές στο δίσκο κάνει η Χάρις Αλεξίου, την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση ορχήστρας επιμελήθηκε ο Νίκος Λαβράνος, παραγωγός ήταν ο Σπύρος Ράλλης και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο "Polysound" από τον Γιάννη Σμυρναίο με βοηθό τον Δημήτρη Κατσούλα. Στο εσώφυλλο ξεχωρίζουν δύο επιβλητικές φωτογραφίες του Διονυσίου, ντυμένου όπως πάντα «στην τρίχα»...!

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Υποκρίνεσαι (Τ. Σούκα-Μ. Αλατζά)
2. Κάψε-κάψε (Στ. Ζαφειρίου-Σ. Παππά)
3. Και πάλι μάγκας θα 'σαι (Μπ. Μπακάλη-Σωτ. Τσενέ)
4. Αν είναι να μου βγει ξινό (Στ. Ζαφειρίου-Σ. Παππά)
5. Απόψε θα μεθύσω (Στ. Ζαφειρίου-Σ. Παππά)
6. Στάσου πόνε (Θ. Πολυκανδριώτη-Γ. Πάριου)
7. Με λεν τρελό και ζόρικο (Θ. Πολυκανδριώτη-Λ. Χαλκιαδάκη)
8. Σφάλματα για κλάματα (Θ. Πολυκανδριώτη-Γ. Πάριου)
9. Τα μάζεψα τα πράγματα (Θ. Πολυκανδριώτη-Γ. Πάριου)
10. Θέλω να πω στον εαυτό μου (Θ. Πολυκανδριώτη-Γ. Πάριου)
11. Με ξέχασε η αγκαλιά σου (Γ. Παλαιολόγου-Γ. Πάριου)
12. Στο’ χα πει προτού να φύγεις (Γ. Παλαιολόγου-Γ. Πάριου)
13. Ξεφτίσανε οι άνθρωποι (Μπ. Μπακάλη-Ν. Παναγιωτούνη)
14. Να 'ταν καπηλειό ο Άδης (Στ. Ζαφειρίου-Σ. Παππά)