Η
"περίπτωση" του Νίκου Αντύπα
Αφορμή
για το σημερινό θέμα, μου έδωσε η είδηση για την επικείμενη δισκογραφική συνεργασία
του Νίκου Αντύπα με τη Καίτη Γαρμπή. Δώδεκα τραγούδια, σε στίχους
διαφόρων, το υλικό ενός cd, που θα κυκλοφορήσει στις αρχές Δεκεμβρίου. Απρόβλεπτη
συνάντηση, αν σκεφτεί κανείς το παρελθόν του συγκεκριμένου δημιουργού. Μέλος του
ροκ συγκροτήματος "Socrates", ενορχηστρωτής ιστορικών δίσκων,
όπως τα "Ζεστά ποτά" των Κατσιμιχαίων ή το "Μένω εκτός" (ο
Νίκος δεν ενορχήστρωσε απλώς. "Ανασύνθεσε". Αυτός είναι ο σωστός όρος
για την παρουσία του σ' αυτόν τον δίσκο) της Ελευθερίας Αρβανιτάκη και ένας συνθέτης,
που - κατά τη γνώμη μου - σημάδεψε τον ήχο της δεκαετίας του '90 στο ελληνικό
τραγούδι, με δισκογραφικές συνεργασίες που έγραψαν ιστορία. Με δυο λόγια, ο "ροκάς"
Νίκος Αντύπας έκανε τη διαφορά!
Πάμε
να θυμηθούμε...
Το
1992 κυκλοφόρησε το "Δι' ευχών" της Χάρης Αλεξίου, ένας δίσκος
που άλλαξε το ερμηνευτικό της πρόσωπο. Δέκα τραγούδια του Νίκου Αντύπα το περιεχόμενό
του, σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου: Δι' ευχών, "Μάγισσα", "Συναυλία",
"Φθινόπωρο", "Η δικιά μας ψυχή (Αμέρικα)", "Να ζήσω ή
να πεθάνω (Flamenco)", "Τα πέδιλα", "Έλα νιότη μου πέρνα",
"Τα καρέλια", "Πατρίδα". Η επιτυχία και η απήχηση της δουλειάς
αυτής ήταν τεράστια, μέσα και έξω από την Ελλάδα. Το "Δι' ευχών" καθιέρωσε
το Νίκο Αντύπα, καθόρισε ένα νέο τρόπο έκφρασης για την Αλεξίου και πρότεινε έναν
εντελώς καινούργιο ήχο για την ελληνική μουσική έκφραση της εποχής.
Δυο
χρόνια μετά το "Δι' ευχών", ο Νίκος Αντύπας και η Χάρις Αλεξίου συναντήθηκαν
ξανά - εν έτει 1994 - στο δίσκο "Έϊ". Τους στίχους στα περισσότερα
τραγούδια έγραψε ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ενώ συνέδραμαν στιχουργικά ο Άρης Δαβαράκης
και η Χ. Αλεξίου. Ιδού και τα κομμάτια: "Έϊ... τρελάθηκα", "Σ'
έχασα", "Είσαι η νύχτα με τα αινίγματα", "Το πιο μαύρο φεγγάρι",
"Χαρά", "Πάει... ξαναγυρνάει", "Η μάνα", "Το
ψέμα", "Όλα θα 'χανε αλλάξει", "Η μπαλάντα του κατάδικου",
"Παραδίνομαι", "Δρόμοι λησμονημένοι". Κάποιοι μίλησαν τότε
για μια επανάληψη της συνταγής του "Δι' ευχών". Μπορεί να μην είχαν
άδικο, αν και στο εν λόγω cd υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές, όπως το ομώνυμο
τραγούδι, το "Σ' έχασα", το "Είσαι η νύχτα με τα αινίγματα"...
Ο λόγος για το "Έϊ" στον ίδιο τον Νίκο Αντύπα: "Καλλιτεχνικά,
δεν προσέθεσε κάτι. Δείλιασα όμως την τελευταία στιγμή. Ήμουν στο τσακ να πάω
στην εταιρεία και στην Αλεξίου, να τους πω πρέπει να σταματήσει ο δίσκος και να
βγει μετά από έξι μήνες. Κάτι υπήρχε που με έσπρωχνε να το κάνω, αλλά δεν το έκανα".
Και
φτάνουμε στο 1997 και στο δίσκο "Σαν ηφαίστειο που ξυπνά". Η
Άλκηστις Πρωτοψάλτη τραγούδησε συνθέσεις του Νίκου Αντύπα, με την υπογραφή της
Λίνας Νικολακοπούλου στους στίχους. Οι δημιουργοί του δίσκου αναφέρουν στο ένθετο:
"Σαν τη λάβα ξεπήδησε από μέσα μας μια παλιά και δυνατή φωνή, φωνή καρδιάς
που αν την ακούσεις, γίνεται πυξίδα για το μέλλον. Αθήνα, Πράγα, Παρίσι σαν μια
μελωδία που έχει νότες και παύσεις, λόγια και σιωπές, φωνές και χρώματα. Έτσι
ολοκληρώσαμε τα τραγούδια αυτού του δίσκου".
Το
"Σαν ηφαίστειο που ξυπνά" απογείωσε την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, που έβρισκε
ένα νέο τρόπο επικοινωνίας με το κοινό. Πούλησε χιλιάδες αντίτυπα, έγινε μουσική
παράσταση σκηνοθετημένη από το Δημήτρη Παπαϊωάννου, περιόδευσε εντός και εκτός
Ελλάδας και τα τραγούδια του αγαπήθηκαν ιδιαίτερα: "Διθέσιο", "Λάβα",
"Μόνο του", "Εμείς οι δυο", "Τριανταφυλλιά του κόσμου",
"Μωρό", "Καθρέφτης", "Συνεργείο", "Πορτοκάλι",
"Δόξα να λες", "Post Love", "Αιγαίο".
Οι
δυο δημιουργοί του "Ηφαιστείου" ξανασυναντήθηκαν δισκογραφικά τρία χρόνια
αργότερα με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη και την άνοιξη του 2000 παρουσίασαν τις "Υδρόγειες
σφαίρες", που δεν είχαν την ανάλογη απήχηση και επιτυχία... Αμήχανο το
υλικό των "Υδρόγειων σφαιρών", απ' το οποίο, όμως, ξεχώρισαν δύο διαμαντάκια.
Τα τραγούδια "Ακίνδυνος" και "Ο δράκος".
Βέβαια,
η ιδιαίτερη δισκογραφική σχέση και η πολύχρονη συνεργασία της Λίνας Νικολακοπούλου
με το Νίκο Αντύπα δε σταματά στις "Υδρόγειες σφαίρες". Οι δυο τους έγραψαν,
έκτοτε, πέντε τραγούδια για το σάουντρακ της τηλεοπτικής σειράς "Κάτω απ'
την ακρόπολη" (2002), που τραγουδήθηκαν από το Γιώργο Νταλάρα ("Σε παραλίες
κι αμμουδιές", "Η σιωπή"), το Νίκο Κουρουπάκη και τη Χρυσούλα Κεχαγιόγλου
("Κάτω απ' την ακρόπολη", "Στην ουρά τ' ουρανού", "Το
πάρκο"). Είχε προηγηθεί το εξελληνισμένο "Mad about you" ("Τρελός
για σένα") του Sting στην "Άσφαλτο που τρέχει" του Γιώργου Νταλάρα,
το 2001. Επίσης, βρέθηκαν μαζί στο "Οπωσδήποτε παράθυρο" (2002), ένα
άλμπουμ που κατέγραψε μερικά από τα τραγούδια των Γ. Σπάθα - Ν. Αντύπα και Λ.
Νικολακοπούλου για τη θεατρική παράσταση "Νεάπολις". Τα τραγούδια του
Αντύπα στο "Οπωσδήποτε παράθυρο" ερμήνευσαν η Ελένη Βιτάλη ("Αϊ
Γιάννης" - "Πυρόσβεση"), ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας ("Τζίλντα"),
ο Χάρης Κατσιμίχας ("Η ώρα") και η Μελίνα Ασλανίδου ("Ναι θα πω").
Τέλος, τρία τραγούδια του Νίκου Αντύπα, τα δύο σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου,
υπάρχουν στο πιο πρόσφατο cd της Νάνας Μούσχουρη με καινούργιο υλικό, το "Μόνη
περπατώ" (2006).
Οφείλουμε
να υπογραμμίσουμε ότι μετά το Σταμάτη Κραουνάκη, ο Νίκος Αντύπας ήταν ο συνθέτης
με τον οποίο η Λίνα Νικολακοπούλου συνεργάστηκε τόσο πολύ, τόσο αποδοτικά και
τόσο αρμονικά. Κι αν σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στις "Υδρόγειες" ή
στο μεταγενέστερο "Άμμος ήτανε" με τη Μαρινέλλα, τα τραγούδια τους δεν
"πέρασαν" στον κόσμο δεν ευθύνονται μόνο εκείνοι...
Να
δούμε, τώρα, πως αποτίμησε ο ίδιος ο Νίκος Αντύπας τις συνεργασίες του με Αλεξίου
και Πρωτοψάλτη. Σε συνέντευξή του στο "Βήμα" το Μάρτιο του '98 και στην
ερώτηση "πώς ήταν η επαφή σου με δύο τραγουδίστριες μεγάλης απήχησης, συνεννοηθήκατε
εύκολα;", απάντησε: "Ναι. Όσες συγκρούσεις έγιναν ήταν θετικές. Ήξερα
ακριβώς τι ήθελα από αυτές. Πιστεύω ότι οι μεγάλοι τραγουδιστές θέλουν το απρόβλεπτο,
θέλουν κάτι ξεχωριστό. Οι μικροί δεν ρισκάρουν πράγματα. Όταν πλησίασα την Αλεξίου
ήμουν σίγουρος ότι είναι το πρόσωπο που μου κάνει. Ήξερα ότι είναι ένας ειδικός
δίσκος για την Αλεξίου. Το ίδιο και με την Άλκηστη. Με την Άλκηστη βέβαια υπήρχε
μια διαφορά. Προσπάθησα να αλλάξω λίγο τον ήχο μου, όχι το ύφος, γιατί πιστεύω
ότι ο κάθε δημιουργός, τραγουδιστής, τελικά πρέπει σε κάθε δίσκο να αλλάζει. Πάει
η παλιά εποχή που έβγαινε κάτι καλό και έπρεπε να έχει μια συνέχεια για δύο -
τρεις δίσκους... Σήμερα, που τα πράγματα είναι πολύ γρήγορα και ακούμε χιλιάδες
δίσκους, πρέπει να κρατάει κανείς το ύφος του αλλά να πειραματίζεται πιο συχνά.
Οι ισορροπίες έχουν αλλάξει. Αυτό το κατάφερα με την Άλκηστη".
Ο
Νίκος Αντύπας με τη Λίνα Νικολακοπούλου και την Άλκηστη Πρωτοψάλτη...
Υπάρχει
κι ένα υπόλοιπο... Ο Νίκος Αντύπας ενορχήστρωσε το υλικό από το δισκογραφικό "Παράξενο
φως" της Χαρούλας, το 2000, με τραγούδια διαφορετικών συνθετών. Εκεί,
σε στίχους του Άρη Δαβαράκη έγραψε το "Και μετά (Δεν έχει τίποτα μετά)",
βασισμένο στο "Desert rose" του Sting και "Το άσπρο σου πουκάμισο"
σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Κι ακόμα, είναι υπεύθυνος για τις ενορχηστρώσεις
τριών τραγουδιών του Διονύση Σαββόπουλου ("Μυστικό τοπίο", "Μια
θάλασσα μικρή" και "Δημοσθένους λέξις"), που ηχογραφήθηκαν από
την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, τον Γιάννη Κότσιρα και τη Χαρούλα Αλεξίου στο "Tribute"
- άλμπουμ στο Διονύση Σαββόπουλο, με τίτλο "Τραγούδια έγραψα για φίλους"
(1998), με τη συμμετοχή πολλών. Υπάρχουν και "Τα μεσημέρια στην Αλεξάνδρεια".
Ένα τραγούδι - που δεν δισκογραφήθηκε - σε μουσική Αντύπα και στίχους Νικολακοπούλου,
γραμμένο για τις τηλεοπτικές "Διαδρομές" της Άλκηστης Πρωτοψάλτη στην
ομότιτλη εκπομπή του Γιώργου Παπαστεφάνου στην "ΕΤ 1".
Να
μη ξεχάσουμε και τον "Θεατή" (1998). Ένα ορχηστρικό άλμπουμ του Νίκου
Αντύπα, που περιλαμβάνει και τέσσερα τραγούδια του: "Φεύγω" σε στίχους
της Ελένης Ζιώγα (με το Γιάννη Κότσιρα και την Έλλη Πασπαλά), "Η ρίζα του
Ιεσσαί" σε στίχους του Άρη Δαβαράκη (με την Έ. Πασπαλά), "Μάνα"
σε στίχους Ε. Ζιώγα (με το Γ. Κότσιρα) και το "Δι' ευχών" με την παιδική
χορωδία του Δημήτρη Τυπάλδου.
Ο
Νίκος Αντύπας σημειώνει σχετικά: "Θεατής στον ήλιο και στον αγέρα, στα
νερά και στα πουλιά που πετούν, στο βίωμα του διπλανού μου, αλλά και στο δικό
μου βίωμα σα θεατής των καρπών, των εποχών. Θεατής στο θαύμα, θεατής στη σύγκρουση,
θεατής στο όνειρο... Ας μιλήσουν οι νότες, όχι οι λέξεις. Η περιπέτεια της έκφρασης
αρχίζει μαζί με την περιπέτεια της ζωής. Το έργο, φωτίζει με κατανόηση τις μυστικές
φωλιές στην ψυχή - έτσι δοκιμάζουμε τη λύτρωση και την ανάταση... Γινόμαστε θεατές
της δικής μας πράξης και πιστοί στο σχέδιο της δημιουργίας που θεάται από εμάς".
Με
τον Νίκο Αντύπα και τις υπόλοιπες δισκογραφικές συνεργασίες του με τη Μαρινέλλα,
τον Δημήτρη Μπάση, τη Τάνια Νασσιμπιάν, αλλά και με τη Πέγκυ Ζήνα, τον Γιάννη
Πλούταρχο, τον Σάκη Ρουβά και την Όλγα Βενετσιάνου θα συνεχίσουμε την επόμενη
Τετάρτη...
---
