Δίσκος που κυκλοφόρησε στα τέλη του 1971 κι έχει ως κεντρικά «πρόσωπα» τις φιγούρες του θεάτρου σκιών, οι οποίες με τη μαεστρία του Κώστα Βίρβου γίνονται ήρωες της καθημερινής ζωής. Μέσα από την κάθε μορφή, περιγράφεται ο μέσος Έλληνας της εποχής και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει για τον επιούσιο.

Κύριοι ερμηνευτές είναι ο Γιώργος Νταλάρας και ο Γιάννης Καλατζής, ενώ συμμετέχει και μια μικρή χορωδία. Είναι η μοναδική συνεργασία του Νταλάρα με τον Μίμη Πλέσσα, καθώς και η τελευταία του Καλατζή με τον συνθέτη, αφού το 1969 είχε τραγουδήσει δύο τραγούδια του σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, τα «Ο φίλος μου ο Παναγής» και «Σε πίκρανα».

Οι «εκπλήξεις» του δίσκου συνίστανται στην παρουσία του Πρόδρομου Τσαουσάκη και του Ανέστη Βλάχου. Ο πρώτος ήταν ο κύριος εκφραστής της τελευταίας περιόδου του ρεμπέτικου και της αρχής της αντίστοιχης του γνήσιου λαϊκού τραγουδιού, με μια βαριά φωνή που εκείνη την εποχή είχε ήδη πάρει την κατιούσα και σαφώς αποτελεί έκπληξη η επιλογή του από τον Πλέσσα, ο οποίος κατά βάση υπηρέτησε το ελαφρύ κι αργότερα το ελαφρολαϊκό τραγούδι.

Ο δεύτερος δεν είναι άλλος από τον πασίγνωστο «κακό» του ελληνικού σινεμά, ο οποίος ωστόσο αποδεικνύει ότι είχε κι άλλα ταλέντα εκτός από εκείνο που έδειχνε στο πανί. Δεν είχε φυσικά τα φόντα να γίνει επαγγελματίας τραγουδιστής, αλλά τον «Μορφονιό» τον καταφέρνει μια χαρά!

Δε μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει κάποιο τραγούδι που να ξεχωρίζει από το δίσκο. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια μουσική παράσταση του θεάτρου σκιών μεταφερμένη στην πραγματικότητα της εποχής. Το lay out είναι εξαιρετικό, καθώς στο εξώφυλλο υπάρχει ένα απόσπασμα τοιχογραφίας από έργο του Θεόφιλου που ανήκε στο σπίτι του Δ. Γκουντέλια και προέρχεται από συλλογή του Κίτσου Μακρή από το Βόλο. Η κορνίζα του οπισθοφύλλου είναι επίσης έργο του Θεόφιλου, ενώ στον ίδιο χώρο υπάρχει και ολιγόλογο σημείωμα που αναφέρεται στο σκεπτικό σύμφωνα με το οποίο έγινε ο δίσκος.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Ο Καραγκιόζης (Εισαγωγή)-Γ. Νταλάρας
2. Το σεράι και η καλύβα-Γ. Νταλάρας και χορωδία
3. Ο Χατζηαβάτης-Γ. Καλατζής και χορωδία
4. Το καταραμένο φίδι-Κάποιος από τη χορωδία και χορωδία
5. Ο σιορ Διονύσιος-Χορωδία
6. Η κυρά Φροσύνη-Γ. Νταλάρας και χορωδία
7. Μικροί ήρωες (Τα κολλητήρια της ζωής)-Γ. Καλατζής
8. Ο Μεγαλέξανδρος-Γ. Νταλάρας και σορωδία
9. Ο Μορφονιός-Αν. Βλάχος
10. Ο Σταύρακας-Πρ. Τσαουσάκης
11. Ο μπάρμπα Γιώργος-Γ. Νταλάρας και χορωδία
12. Ο Καραγκιόζης (Φινάλε)-Χορωδία και ορχήστρα

Από τους πιο αγαπημένους μου δίσκους κι ένας από τους ωραιότερους που κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του '70 και συγκεκριμένα το 1975 με ερμηνευτές τον Μανόλη Μητσιά και τη Δήμητρα Γαλάνη, σχεδόν μόνιμο «δίδυμο» εκείνη την εποχή στη δισκογραφία. Περιέχει δώδεκα υπέροχα τραγούδια, που κατά τη γνώμη μου είναι το ένα καλύτερο από το άλλο.

Ο Λίνος Κόκοτος μετά από αρκετά χρόνια στη "LYRA" του αείμνηστου Αλέκου Πατσιφά και όντας δημιουργός ορισμένων από τις ωραιότερες στιγμές του «Νέου κύματος» («Όσα δε βάνει ο λογισμός», «Γειτονάκι μου», «Μικρό παιδί», «Ένα μαχαίρι» κ.α.), εντάσσεται στο δυναμικό της τότε "Columbia" και κάνει τον «Αποχαιρετισμό» σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, που σ' αυτό το δίσκο δίνει πραγματικά τον καλύτερο εαυτό του, γράφοντας ορισμένα από τα ωραιότερα ποιήματά του.

Για τις ερμηνείες του Μητσιά και της Γαλάνη νομίζω ότι κάθε σχόλιο είναι περιττό. Θέλω όμως να σταθώ στη σπουδαία ερμηνεύτρια και να πω ότι κατά την άποψή μου ο «Αποχαιρετισμός» αποτελεί μιαν από τις καλύτερες στιγμές της στη δισκογραφία, ασχέτως αν μέσα στα χρόνια ο δίσκος πέρασε στην αφάνεια και σήμερα είναι πολύ δύσκολο να τον βρει κάποιος.

Την εποχή που κυκλοφόρησε, ακούστηκαν πολύ τα «Κορίτσι με τα παντελόνια», «Πίκρα σταλάζει η Κυριακή» και «Αχ η αγάπη». Επίσης, αξίζουν πολλά και τα «Να 'ταν και να σ' έκρυβα», «Σαν κάτι έρημα πουλιά» και το ...καλαματιανό «Πράσινο δεντρί», χωρίς φυσικά να υστερούν τα υπόλοιπα.

Και μια πρόσφατη «ανακάλυψή» μου: Παίρνοντας στα χέρια μου το καταπληκτικό CD «Σπάει το ρόδι» με καινούργια τραγούδια του Λευτέρη Παπαδόπουλου σε μουσική πολλών συνθετών και συμμετοχή σπουδαίων ερμηνευτών (αξίζει να το αγοράσετε), βρήκα σχεδόν αυτούσιο ένα τετράστιχο που υπάρχει στον «Αποχαιρετισμό». Πρόκειται για το ρεφρέν από το κομμάτι «Το πέλαγο κορμί σου» που λέει: «Πού 'σαι να μου δώσεις φως μου ένα φιλί στο στόμα; Ο πόνος μου 'γινε αδερφός και με τραβάει στο χώμα». Στον «Αποχαιρετισμό», το ρεφρέν του «Σαν κάτι έρημα πουλιά» είναι: «Έλα και φέρε μου το φως μ' ένα φιλί στο στόμα, ο πόνος μου 'γινε αδερφός και με τραβάει στο χώμα»...

Παραγωγός στο άλμπουμ που εξετάζουμε ήταν ο Γιώργος Μακράκης και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Τάκη Φιλιππίδη. Και κάτι τελευταίο: Ο δίσκος κυκλοφόρησε με δύο εξώφυλλα. Αυτό που βλέπετε μπροστά σας κι ένα άλλο, στο οποίο Μητσιάς και Γαλάνη φωτογραφίζονται πλάτη με πλάτη σε ροζ φόντο κι ανάμεσά τους υπάρχει μία λάμψη.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Κορίτσι με τα παντελόνια (Μ. Μητσιάς)
2. Να 'ταν και να σ' έκρυβα (Δ. Γαλάνη)
3. Πίκρα σταλάζει η Κυριακή (Μ. Μητσιάς)
4. Ποια είσαι (Δ. Γαλάνη)
5. Αχ η αγάπη (Δ. Γαλάνη)
6. Μια ματιά κι ένα μαχαίρι (Μ. Μητσιάς)
7. Πράσινο δεντρί (Δ. Γαλάνη)
8. Βάρα γερά το καμουτσί (Μ. Μητσιάς)
9. Φάλτσο τραγούδι (Μ. Μητσιάς)
10. Ελάφι κι αγριμάκι (Δ. Γαλάνη)
11. Σαν κάτι έρημα πουλιά (Μ. Μητσιάς)
12. Κάθε γράμμα (Δ. Γαλάνη)

Από τις ελάχιστες δισκογραφικές παρουσίες του Γιώργου Ζαμπέτα στη δεκαετία του '80, σε μιαν εποχή δηλαδή που πλέον ο σπουδαίος συνθέτης δεν αντιμετωπιζόταν από εταιρείες και νυχτερινά κέντρα όπως παλαιότερα. Την περίοδο που κυκλοφόρησε ο δίσκος (Οκτώβριος 1980) ο Ζαμπέτας είχε ήδη αρχίσει να περιθωριοποιείται, ωστόσο συνέχιζε να δημιουργεί και να κάνει εντύπωση με ορισμένα τραγούδια όπως για παράδειγμα με το περίφημο «Διάταγμα», το οποίο είχε γράψει ένα χρόνο νωρίτερα και τραγουδούσε στα κέντρα που εμφανιζόταν.

Το εν λόγω κομμάτι είχε κάνει αίσθηση, αφού μιλούσε για την απόφαση να κλείνουν τα νυχτερινά κέντρα στις δύο τα ξημερώματα με ...ζαμπετικό τρόπο και ουκ ολίγες βωμολοχίες στους στίχους, οι οποίες όμως χρησιμοποιήθηκαν τόσο εύστοχα που δεν προσέβαλαν τους ακροατές. Όταν αποφάσισε να το ηχογραφήσει, για το φόβο των Ιουδαίων άλλαξε τους στίχους κάνοντάς τους πιο ...ευπρεπείς και τελικώς τους χρέωσε στον Νίκο Μπακογιάννη για να μην αντιμετωπίσει προβλήματα.

Εκτός του Ζαμπέτα, στο δίσκο τραγουδά και ο Σταμάτης Κόκοτας που στο παρελθόν είχε κάνει μεγάλες επιτυχίες με τον συνθέτη και την εποχή εκείνη οι δυο τους συνεργάζονταν στο «ΣΤΟΡΚ». Από τα πέντε τραγούδια που ερμηνεύει, τα τέσσερα είναι σε δεύτερη εκτέλεση: «Από Αύγουστο σε Μάη» (Χρήστος Εμμανουήλ 1969), «Αγάπη μου» (Αλίκη Βουγιουκλάκη και παράλληλα Βίκυ Μοσχολιού 1968), «Μιας πεντάρας νιάτα» (Μπέμπα Μπλανς 1966) και «Ήρθα κι απόψε στα σκαλοπάτια σου» (Πέτρος Αναγνωστάκης 1960).

Από εκεί και πέρα, ο συνθέτης σχολιάζει με δηκτικό τρόπο την κατάσταση στο ελληνικό τραγούδι μέσα από τον «Πρωθυπουργό» (τραγούδι που ακούστηκε τότε στην ταινία «Γεύση από Ελλάδα»), δίνει συνέχεια στην ιστορία της «κυρίας» και του «Φριτς» μέσα από το δεύτερο μέρος του «Αποσπάσματα από έρωτες» επτά χρόνια μετά την πρώτη «βερσιόν» (η περίφημη «βρόχα») και κάνει μια βόλτα μέχρι την «Κόλαση», συναντώντας μεγάλες μορφές της ρεμπέτικης και λαϊκής μουσικής μας.

Παραγωγός ήταν ο Νίκος Κιάμος και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" από την 1η Ιανουαρίου μέχρι τις 10 Οκτωβρίου 1980 με ηχολήπτη τον Τάκη Φιλιππίδη και βοηθό τον Κώστα Ράινινγκ.