Ο πρώτος από τους συνολικά οκτώ μεγάλους δίσκους που συνυπέγραψαν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης ως συνθέτης κι ερμηνευτής και ο Κώστας Βίρβος ως στιχουργός, το όνομα του οποίου όμως δεν αναφέρεται ούτε σ' αυτό, ούτε στο επόμενο άλμπουμ («Ουράνιο τόξο» το 1972) που έκαναν οι δυο τους. Ο λόγος ήταν ότι είχε αποκλειστικό συμβόλαιο με την τότε "MINOS" κι έτσι ο «σερ Μπιθί» φαινόταν ότι είχε γράψει και τους στίχους!

Η επιτυχία του άλμπουμ που κυκλοφόρησε στα τέλη του 1971 ήταν μεγάλη, κάτι που άλλωστε φαίνεται κι από το γεγονός ότι οι δύο συντελεστές είχαν αυτή τη μακρά συνεργασία στη συνέχεια. Ήδη από το 1970 είχαν φανεί τα πρώτα «μηνύματα» του τι μέλλει γενέσθαι, καθώς τα «Ο κυρ-Θάνος» και «Στου Μπελαμή το ουζερί» που έγραψαν οι Μπιθικώτσης και Βίρβος είχαν γίνει μεγάλα σουξέ και διαρκούν μέχρι τις ημέρες μας.

Ο δίσκος «Α-Ω» («Άλφα-Ωμέγα») περιλαμβάνει εξαιρετικά τραγούδια, με πρώτο το πασίγνωστο «Φέρε μια καλή» ή «Ρίξε μια ζαριά καλή» όπως το ξέρει ο περισσότερος κόσμος. Όπως ανέφερε σε παλαιότερη συνέντευξή του ο Κώστας Βίρβος, το έγραψε ακούγοντας μια βραδιά σ' ένα καφενείο κάποιον που έπαιζε τάβλι να φωνάζει διαρκώς αυτή τη φράση. Από εκεί και πέρα, ξεχωρίζουν το ομότιτλο, «Το θύμα ο Νικόλας», η «Σάντα Μαρία» και το «Χίλιες φορές στον άλλο κόσμο», ενώ ακούστηκαν αρκετά και τα υπόλοιπα.

Εκτός του Μπιθικώτση, συμμετέχει σε δύο τραγούδια η Λουίζα Γαΐτη (προσωπική ανακάλυψη του τραγουδιστή) που είχε συνεργαστεί και παλαιότερα μαζί του, αλλά εγκατέλειψε γρήγορα το επάγγελμα γιατί της το ζήτησε ο άνδρας της.

Δεύτερες φωνές κάνει η Βούλα Γκίκα, ενώ στο «πολυτελές» εσώφυλλο της πρώτης έκδοσης υπάρχουν φωτογραφίες του ερμηνευτή. Στην επανέκδοση του άλμπουμ το 1973 παρουσιάζονται αναλυτικά και οι στίχοι των τραγουδιών.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Α-Ω (Άλφα-Ωμέγα)
2. Φέρε μια καλή
3. Ναυάγιο της ζωής
4. Νυχτερινός σταθμάρχης (Λ. Γαΐτη)
5. Χίλιες φορές στον άλλο κόσμο
6. Το θύμα ο Νικόλας
7. Στο καπηλειό της Μαριγώς
8. Απολογούμαι (Λ. Γαΐτη)
9. Σάντα Μαρία
10. Πες μου πού πήγες
11. Έξι χορδές, έξι καρδιές

Από τους καλύτερους λαϊκούς δίσκους στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, με έναν συγκλονιστικό Στέλιο Καζαντζίδη σε ανεπανάληπτες στιγμές! Χωρίς να παραγνωρίζω στο ελάχιστο το συνολικό έργο και την προσφορά του μεγαλύτερου τραγουδιστή του πλανήτη (προσωπική μου άποψη), θεωρώ ότι την τριετία 1972-1975 βρισκόταν στο απόγειο της καλλιτεχνικής του διαδρομής και η φωνή του ήταν «άλλο πράγμα», ενώ πρόσεξε περισσότερο το ρεπερτόριό του και είπε φοβερά και τρομερά πράγματα.

Κάποια από αυτά περιλαμβάνονται στο εν λόγω άλμπουμ, ο τίτλος του οποίου δεν είναι τυχαίος. Είχαν ήδη αρχίσει οι κόντρες και οι προστριβές του με την εταιρεία που το 1975 τον οδήγησαν στην απόφαση να σταματήσει και τη δισκογραφία για 12 ολόκληρα χρόνια. Από τα τέλη της δεκαετίας του '60 και μέχρι το 1971, οι «προσωπικοί» του δίσκοι περιλάμβαναν σκόρπια τραγούδια από τις 45 στροφές και ο «Γυρισμός» ήταν η πρώτη ολοκληρωμένη του δουλειά, αφού είχε υπογράψει το περίφημο συμβόλαιο με τη "MINOS" για συνολικά 108 τραγούδια, από τα οποία τελικώς ηχογράφησε μόνο τα 63 και μέχρι το 1987 έγιναν δίκες επί δικών για να ξεκαθαριστεί το θέμα.

Το άλμπουμ που παρουσιάζουμε κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1972 και κυριολεκτικά έκανε πάταγο, αφού πέρα από το γεγονός ότι ο Καζαντζίδης κυκλοφορούσε κάτι καινούργιο έπειτα από αρκετό καιρό, περιλάμβανε και 12 πολύ μεγάλα τραγούδια. Ειλικρινά, δε μπορώ να ξεχωρίσω κανένα. Από πού ν' αρχίσω και πού να τελειώσω: «Την Παρασκευή το βράδυ», «Ο μπάρμπα-Γιάννης» (αφιερωμένο στον Γιάννη Παπαϊωάννου που είχε σκοτωθεί σε τροχαίο τον Αύγουστο του 1972), «Ποιος είδε γλάρο στα βουνά», «Η καρδιά μου ας όψεται», «Ανάθεμα την τύχη μου», «Μαυρομάνικο μαχαίρι» και όλα τα υπόλοιπα, είναι τραγούδια που «σπάνε κόκαλα».
Θα σταθώ όμως στα «Θα ξανατραγουδήσω» και «Γυρίζω απ' τη νύχτα». Ουσιαστικά, αυτά τα κομμάτια αναγγέλλουν την (σύντομη όπως αποδείχτηκε) επιστροφή του Καζαντζίδη στη δισκογραφία και είναι πραγματικά εκπληκτικά. Ειδικά το δεύτερο, όπου η φωνή του Στέλιου μοιάζει να έχει ηχογραφηθεί σε ιερό ναό ή να έρχεται από το υπερπέραν! Γενικότερα, πρόκειται για ένα δίσκο που ακούγεται με το "volume" του ενισχυτή στο τέρμα και περιλαμβάνει δωρεάν μαθήματα ερμηνείας από τον κορυφαίο τραγουδιστή όλων των εποχών.

Την ίδια εποχή, τα τραγούδια κυκλοφόρησαν και στις 45 στροφές με εξίσου μεγάλη επιτυχία. Έχω ένα από αυτά τα 45άρια με την ασπροκόκκινη ετικέτα της "Standard" (θυγατρική της "MINOS") που περιλαμβάνει στη μία πλευρά τον «μπάρμπα-Γιάννη» και στην άλλη «Την Παρασκευή το βράδυ».

Να πούμε εδώ ότι τα «Πάψε να ρωτάς» και «Το δρομολόι της ζωής» συμπεριλήφθηκαν και το 1973 στο δίσκο «Γυάλινος κόσμος», ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε κι άλλος ένας δίσκος με τίτλο «Το δρομολόι της ζωής» που περιλάμβανε τα τραγούδια του «Γυάλινου κόσμου» εκτός από το ομώνυμο και το «Πικρή ζωή».

Στο εσώφυλλο του «Γυρισμού» σε φόντο κίτρινο και μαύρο υπάρχει ένα φωτογραφικό «θέμα» του Στέλιου Καζαντζίδη από μια σειρά φωτογραφιών που είχαν χρησιμοποιηθεί στα εξώφυλλα των δίσκων του «Ένα γράμμα» και «Η στεναχώρια μου», καθώς και ένα σχέδιο βινυλίου πάνω στο οποίο είναι γραμμένοι οι τίτλοι και οι συντελεστές των τραγουδιών.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Την Παρασκευή το βράδυ (Χρ. Νικολόπουλου - Πυθαγόρα)
2. Ο μπάρμπα-Γιάννης (Χρ. Νικολόπουλου - Πυθαγόρα)
3. Ποιος είδε γλάρο στα βουνά (Θ. Δερβενιώτη - Κ. Βίρβου)
4. Ανάθεμα την τύχη μου (Απ. Καλδάρα - Κ. Βίρβου)
5. Η καρδιά μου ας όψεται (Χρ. Νικολόπουλου - Πυθαγόρα)
6. Μαυρομάνικο μαχαίρι (Απ. Καλδάρα - Πυθαγόρα)
7. Θα ξανατραγουδήσω (Θ. Δερβενιώτη - Κ. Βίρβου)
8. Λασπωμένα όνειρα (Απ. Καλδάρα - Κ. Βίρβου)
9. Το δρομολόι της ζωής (Ευ. Ατραΐδη - Γ. Βασιλόπουλου)
10. Πάψε να ρωτάς (Ευ. Ατραΐδη - Γ. Βασιλόπουλου)
11. Πάνω στου τοίχου το καρφί (Απ. Καλδάρα - Πυθαγόρα)
12. Γυρίζω απ' τη νύχτα (Χρ. Νικολόπουλου - Πυθαγόρα)

Η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά συνθέτη και στιχουργού που μαζί υπέγραψαν ορισμένες από τις καλύτερες δουλειές την πενταετία 1985-1990 είχε ως ερμηνευτή τον αξέχαστο Στράτο Διονυσίου κι έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους ωραιότερους λαϊκούς δίσκους. Κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1985 και γνώρισε τεράστια επιτυχία, αφού ξεπέρασε το όριο των πλατινένιων πωλήσεων που ήταν τα 100.000 αντίτυπα! Θυμάμαι ότι εκείνη την περίοδο όλα τα (αποκλειστικά κρατικά) ραδιόφωνα παίζανε ασταμάτητα τον «Σαλονικιό» και το «Με σκότωσε γιατί την αγαπούσα» που θεωρούνται πλέον κλασικά, ενώ το ίδιο συνέβαινε και σε μαγαζιά, ταξί κι οπουδήποτε μπορούσε ν' ακουστεί μουσική!

Ήδη αυτά τα δύο τραγούδια είχαν ξεχωρίσει και τα μάθαμε σχεδόν αμέσως, όταν όμως τα Χριστούγεννα του 1985 αγοράσαμε το δίσκο μαζί με άλλα «διαμάντια» της εν λόγω εποχής («Μάνος Λοΐζος-αφιέρωμα» σε ζωντανή ηχογράφηση από το ΟΑΚΑ, «Χάνομαι γιατί ρεμβάζω» με τη Δήμητρα Γαλάνη, «Τσιτσάνης-Θεοδωράκης-Κόκοτας», «Η συνάντηση» με τον Λεωνίδα Βελή, «Η ενδεκάτη εντολή» με τη Νάνα Μούσχουρη κ.α.), ανακαλύψαμε ότι υπήρχαν πολλά ακόμα ωραία κομμάτια.

Εμένα από την πρώτη στιγμή μου έκαναν εντύπωση τα «Εγώ δεν έχω αύριο κανένα», «Κανείς δεν έχει άδικο» και «Ζητώ ακρόαση Θεού», ενώ ξεχώρισα και το «Χωρισμένοι γονείς». Επίσης, ακούστηκε πολύ και το «Έτσι ήμουνα περαστικός» ενώ πολύ ωραίο είναι το ντουέτο του Στράτου με τη Λίτσα Διαμάντη, ασχέτως αν δεν έγινε επιτυχία. Δεν ξέρω γιατί, αλλά κάθε φορά που βάζω αυτό το δίσκο στο πικάπ μου αρέσει όλο και περισσότερο...

Στο οπισθόφυλλο υπάρχει φωτογραφία των τριών συντελεστών και σημείωμα του Λευτέρη Παπαδόπουλου γραμμένο στις 18 Σεπτεμβρίου 1985, με το οποίο εξυμνεί συνθέτη και τραγουδιστή κι εκφράζει τον θαυμασμό του για το γεγονός ότι ο Διονυσίου τελείωσε την ηχογράφηση μέσα σε τέσσερις ώρες, ερμηνεύοντας το κάθε τραγούδι μια κι έξω!

Η παραγωγή ήταν του Γιώργου Μακράκη και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο "Polysound" με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο. Στις δεύτερες φωνές η Μαρίνα Βλαχάκη.