Tι να γράψω άραγε για έναν από τους κορυφαίους δίσκους στην ιστορία της χώρας μας; Τον έχω ακούσει δεκάδες φορές, αλλά ακόμη δε τον έχω χορτάσει. Ακόμη κι αν ο αείμνηστος Άκης Πάνου έγραφε στην καριέρα του μόνον αυτά τα δώδεκα μεγάλα τραγούδια και τίποτε άλλο, θα έφτανε για να περάσει στο πάνθεον των «αθανάτων» της ελληνικής μουσικής και φυσικά το ίδιο ισχύει και για τον Μανόλη Μητσιά από ερμηνευτικής πλευράς.

Χωρίς υπερβολή, δεν υπάρχει το παραμικρό ψεγάδι στο συγκεκριμένο άλμπουμ. Μουσική, στίχοι, ενορχηστρώσεις, ερμηνεία, όλα τέλεια. Ακόμη και το εξώφυλλο με το υψωμένο χέρι (ιδέα του συνθέτη) έχει τη δική του σημασία και «δένει» απολύτως με το σύνολο.

Το «Παρών» κυκλοφόρησε στα μέσα του 1977, ωστόσο ο περισσότερος κόσμος το έχει συνδέσει με τον «Τρελό» που ήταν και η μεγαλύτερη επιτυχία του δίσκου και πλέον δικαίως θεωρείται ως ένα από τα σπουδαιότερα τραγούδια που γράφτηκαν ποτέ στην ιστορία του τόπου μας (ανεκπλήρωτη επιθυμία του Στέλιου Καζαντζίδη). Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που στην επανέκδοση του άλμπουμ, ο τίτλος του ήταν «Παρών ή ο τρελός»! Ο ίδιος ο Μητσιάς σε συνέντευξή του πολλά χρόνια αργότερα εξέφρασε την πικρία του για το γεγονός ότι «σπρώχθηκε» μόνο το εν λόγω τραγούδι αναφέροντας πως μόλις βγήκε ο μεγάλος δίσκος, η εταιρεία κυκλοφόρησε ένα 45άρι με τον «Τρελό» κι άλλο ένα και πούλησε 100.000 αντίτυπα, τη στιγμή που το άλμπουμ 33 στροφών έμεινε στα ράφια...

Εγώ δε θα σταθώ περισσότερο σ' αυτό το κομμάτι, αφού πρόκειται για μια δουλειά με δώδεκα συγκλονιστικές στιγμές που είναι αλληλένδετες μεταξύ τους. Ο συνθέτης καταθέτει τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τις αμφιβολίες του αναφορικά με το πού πηγαίνει η ζωή και η κοινωνία με εξαιρετικό τρόπο, που βρίσκουν στη φωνή του Μακεδόνα ερμηνευτή τον ιδανικό τρόπο έκφρασης.

Πέρα από τον «Τρελό» που οι πάντες γνωρίζουν, αξίζει πραγματικά ν' ακούσετε και όλα τα υπόλοιπα τραγούδια που είναι το ένα καλύτερο από το άλλο και να σταθείτε στο «Το ίδιο κάνει», όπου παίζει φοβερά πράγματα με το μπουζούκι του ο Γιώργος Ζαμπέτας. Η συμμετοχή του αναγράφεται στο οπισθόφυλλο ως «τιμητική», όμως ήταν εντελώς τυχαία και την περιγράφει αναλυτικά ο Πάνου στο προλογικό σημείωμα της βιογραφίας του αξέχαστου δημιουργού και σολίστα με τίτλο «Βίος και πολιτεία».
Την εποχή που ετοιμαζόταν ο δίσκος, ο συνθέτης αντιμετώπιζε πρόβλημα υγείας και νοσηλευόταν σε μία κλινική όπου πήγαινε καθημερινά για πρόβες ο Μητσιάς. Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι στο «Παρών» ο τραγουδιστής φτάνει και ξεπερνά τα φωνητικά του όρια, αποδίδοντας μοναδικά πολύ δύσκολα και υψηλών απαιτήσεων κομμάτια.

Να πούμε ότι τα «Κοινωνία» και «Ως πότε πια» είχαν ακουστεί για πρώτη φορά στο Α' Φεστιβάλ Λαϊκού Τραγουδιού το 1967 από τον Απόστολο Νικολαΐδη και τον Αντώνη Μουστάκα αντιστοίχως.

Μπουζούκι στο δίσκο παίζει ο Σπύρος Λιόσης (λίγο και ο Πάνου) και η ενορχήστρωση έγινε από τον συνθέτη και τον Νέστορα Δάνα, που επιμελήθηκε και τη διεύθυνση της ορχήστρας. Στο εσώφυλλο υπάρχουν οι στίχοι των τραγουδιών με φόντο μια φωτογραφία δημιουργού κι ερμηνευτή εν ώρα δουλειάς και στο οπισθόφυλλο υπογεγραμμένο σημείωμα του Άκη Πάνου, με το οποίο περιγράφει τις δυσκολίες κάτω από τις οποίες γράφτηκαν τα τραγούδια κι ευχαριστεί όσους τον βοήθησαν.

Η παραγωγή ήταν του Γιώργου Πετσίλα και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Τάκη Φιλιππίδη και βοηθούς τους Γιάννη Παπαϊωάννου και Γιώργο Τζάννες.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Ας μη με δει κανείς
2. Μείνε πίκρα στην καρδιά μου
3. Τρελός
4. Σε μάθανε
5. Ζωή μου
6. Άμα περάσει τούτο δω
7. Πνίγεται η ζωή
8. Ως πότε πια
9. Κοινωνία
10. Φαρμάκι
11. Τι τραγούδι να γράψω
12. Το ίδιο κάνει

Η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του Σπύρου Παπαβασιλείου με τον Δημήτρη Μητροπάνο που κυκλοφόρησε στις αρχές του 1983, σχεδόν δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη τους συνεργασία που διήρκεσε ολόκληρη τη δεκαετία του '70. Μόνο που στο εν λόγω χρονικό διάστημα ο συνθέτης μοιραζόταν τους δίσκους του τραγουδιστή σχεδόν αποκλειστικά με τον Τάκη Μουσαφίρη.

Δημιουργός και τραγουδιστής είχαν κάνει ήδη μεγάλες επιτυχίες («Φιλί-φιλί σ' ανάστησα», «Κλαίει απόψε η γειτονιά», «Κυρά ζωή», «Καλοκαίρια και χειμώνες», «Συγνώμη», «Παράπονο» κ.α.), ωστόσο στις «Λαϊκές στιγμές» παρουσιάζονται και οι δύο πιο ώριμοι. Το «συν» εδώ σε σχέση με τις προηγούμενες συνεργασίες τους είναι οι πολύ καλοί στίχοι που υπογράφουν οι Λάκης Τεάζης και Νίκος Βρεττός, κάτι που δεν υπήρχε σε μεγάλο βαθμό σε παλαιότερες δισκογραφικές «συνευρέσεις» Παπαβασιλείου και Μητροπάνου.

Ο δίσκος περιλαμβάνει ορισμένα εξαιρετικά τραγούδια, με πιο γνωστά τα «Σ' αγαπώ σαν αμαρτία» και «Θάρθω μεσάνυχτα». Ωστόσο, αξίζουν πολλά και τα «Δεν έχω καιρό», «Δρόμοι σκονισμένοι»», «Κλαίω τον κόσμο τον πικρό» και «Φτωχομαχαλάς», κομμάτια υπέροχα κι ερμηνευμένα μοναδικά από τον -κατά τη γνώμη μου- κορυφαίο λαϊκό τραγουδιστή των τελευταίων 40 ετών.

Η παραγωγή ήταν του Φίλιππου Παπαθεοδώρου και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο "Polysound" με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο. Η ενορχήστρωση και η διεύθυνση ορχήστρας ανήκει φυσικά στον συνθέτη.

Και κάτι ακόμα: Η εσωτερική θήκη του δίσκου δεν είναι η «κλασική» σκέτη χάρτινη ή νάιλον, αλλά περιλαμβάνει φωτογραφία του Μητροπάνου και τους στίχους των τραγουδιών.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Σ' αγαπώ σαν αμαρτία (Λ. Τεάζη)
2. Δεν έχω καιρό (Ν. Βρεττού)
3. Δρόμοι σκονισμένοι (Λ. Τεάζη)
4. Θάρθω μεσάνυχτα (Λ. Τεάζη)
5. Κλαίω τον κόσμο τον πικρό (Λ. Τεάζη)
6. Θα με βρεις (Λ. Τεάζη)
7. Δεν έχω διαβατήριο (Λ. Τεάζη)
8. Φτωχομαχαλάς (Ν. Βρεττού)
9. Σε θυμάμαι (Ν. Βρεττού)
10. Παίξε μου Σπύρο (Ν. Βρεττού)
11. Τι τραγούδι να μου γράψεις (Λ. Τεάζη)
12. Πώς να φωνάξω δυνατά (Λ. Τεάζη)

Από τους καλύτερους λαϊκούς δίσκους της δεκαετίας του '80, με δύο πολύ μεγάλες φωνές να ενώνουν τις δυνάμεις τους σε μιαν εξαιρετική από πάσης πλευράς δουλειά. Κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1984 και σήμανε την επιστροφή στη δισκογραφία μιας σπουδαίας τραγουδίστριας, που έγραψε χρυσές σελίδες στο ελληνικό τραγούδι κυρίως το χρονικό διάστημα 1958-1970. Το άλμπουμ γνώρισε τεράστια εμπορική επιτυχία, αφού ξεπέρασε σε πωλήσεις τις 180.000 αντίτυπα!

Μέσα από την άκρως ενδιαφέρουσα βιογραφία της που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο «Η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα», η Γιώτα Λύδια αφηγείται με λεπτομέρειες το παρασκήνιο αυτής της συνεργασίας. Αναφέρει λοιπόν ότι δεν ήθελε να επανέλθει στα στούντιο ηχογράφησης, ωστόσο πρώτα ο παραγωγός Γιώργος Μακράκης κι εν συνεχεία ο Γιώργος Νταλάρας την έπεισαν να το κάνει. Η ιδέα ήταν να ερμηνεύσουν οι δυο τους παλιά λαϊκά τραγούδια και ιδιαίτερα ορισμένα που είχε πει σε πρώτη εκτέλεση ο Στέλιος Καζαντζίδης, αφού τα έξι από τα δεκαπέντε του άλμπουμ πρωτοτραγουδήθηκαν από εκείνον.

Η μεγάλη τραγουδίστρια αποκαλύπτει επίσης ότι το «Κάψε-κάψε» ήταν επιθυμία του γιου της να το πει κι ενώ στην αρχή αρνήθηκε, στη συνέχεια το δοκίμασε στο στούντιο κι αφού όλοι οι παρευρισκόμενοι «τρελάθηκαν» από την ερμηνεία της, μπήκε κανονικά στο δίσκο. Εξάλλου, ξανατραγούδησε το «Πες μου γιατί» που ήταν από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της στα χρόνια του '60 και κατόπιν επιμονής του Νταλάρα το «Ή εμένα ή την άλλη», που είχε πει σε πρώτη εκτέλεση η Φωτεινή Μαυράκη.

Όσον αφορά τον Γιώργο Νταλάρα, αποδεικνύει για πολλοστή φορά ότι πέρα και πάνω από όλα τα άλλα είναι ένας γνήσιος λαϊκός τραγουδιστής και αποδίδει μοναδικά τα τραγούδια που του αναλογούν. Ειδικά το «Είναι αργά» έχει να κάνει με τις παιδικές του μνήμες, αφού στο οπισθόφυλλο αναφέρει ότι θυμάται τον πατέρα του να το λέει με έναν ιδιαίτερο τρόπο που προσπάθησε να «πιάσει» κι ο ίδιος τραγουδώντας το στο δίσκο αυτό. Στον ίδιο χώρο καλωσορίζει τη Γιώτα Λύδια με σημείωμά του κι ευχαριστεί όλους τους συμμετέχοντες στη συγκεκριμένη δουλειά.

Δεύτερες φωνές κάνουν η Γλυκερία, ο Αγάθωνας Ιακωβίδης και η Χάρις Αλεξίου! Την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση ορχήστρας επιμελήθηκε ο ίδιος ο Νταλάρας. Η παραγωγή ήταν του Γιώργου Μακράκη και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" που είχαν μετονομαστεί σε "PDR" με ηχολήπτη τον Μίμη Καννή.