Με ένα τραγούδι συντροφιά...!

Πόσο συχνά ονειρευόμαστε συντροφιά με ένα τραγούδι... Πόσες φορές μας αγγίζει ένας στίχος, μια μελωδία, μια φωνή και δημιουργεί ευχάριστες ή δυσάρεστες σκέψεις...
Στη στήλη αυτή, κάθε Πέμπτη, παρουσιάζουμε τραγούδια μιλώντας για το στίχο, τη μουσική και την ερμηνεία σε καθένα απο αυτά. Δεν είναι απαραίτητο να τα έχουμε λατρέψει, ίσως και να τα έχουμε μισήσει! Εξάλλου απ' το καλό κι απ' το κακό έρχεται η τέχνη...!

ΦΩΤΕΙΝΗ ΔΑΡΡΑ
ΔΥΝΑΜΩΣΙΣ
CD: Δ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ - Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ

Στο πλαίσιο της αυριανής Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης (21 Μαρτίου), η στήλη ασχολείται με το ποίημα "Δυνάμωσις" του Κ. Π. Καβάφη, έτσι όπως το ερμηνεύει η Φωτεινή Δάρρα στο αφιέρωμα του Δημήτρη Παπαδημητρίου για τον μεγάλο μας ποιητή:

Όποιος το πνεύμα του ποθεί να δυναμώσει
να βγει απ' το σέβας κι από την υποταγή.
Από τους νόμους μερικούς θα τους φυλάξει,
αλλά το περισσότερο θα παραβαίνει
και νόμους κι έθιμα κι απ' την παραδεγμένη
και την ανεπαρκούσα ευθύτητα θα βγει.
Από τες ηδονές πολλά θα διδαχθεί.
Την καταστρεπτική δεν θα φοβάται πράξι.
το σπίτι το μισό πρέπει να γκρεμισθεί.
Έτσι θ' αναπτυχθεί ενάρετα στην γνώσι.

Το "Δυνάμωσις" είναι ένα από τα δεκαοχτώ ποιήματα του μελοποίησε ο Δημήτρης Παπαδημητρίου και έφτιαξε το έργο "Κ. Π. Καβάφης" με τον υπότιτλο "...που γι' Αλεξανδρινό γράφει Αλεξανδρινός". Το υλικό ερμηνεύουν η Φωτεινή Δάρρα, η Ειρήνη Καραγιάννη, ο Τάσος Αποστόλου, ο Ανδρέας Σμυρνάκης και ο Νικόλας Στυλιανού, ενώ συμμετέχουν φιλικά η Ελευθερία Αρβανιτάκη, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, ο Αντώνης Λουδάρος και ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Πρόκειται για μια μεγάλη (σε μέγεθος και σε σπουδαιότητα) συλλογή σε μορφή τόμου, ο οποίος στο εσωτερικό του περιέχει τρία CD και βιβλίο με τα ποιήματα και διάφορες αναφορές (φωτογραφίες, πληροφορίες για την ηχογράφηση και τους συντελεστές, σημείωμα του συνθέτη και "ταξιδιωτικές αναμνήσεις από την Αλεξάνδρεια" του Νίκου Καββαδία). Τα παραπάνω υπάρχουν και μεταφρασμένα στα αγγλικά.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου δε χρειάζεται συστάσεις φυσικά, θα παραθέσω μοναχά τις πιο σημαντικές εμφανίσεις του όπως υπάρχουν στο σημείωμα της συλλογής:

-2006, Νέα Υόρκη: Συναυλία με την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ. Η συναυλία επαναλήφθηκε στην Αίθουσα Άλις Τάλι του Κέντρου Λίνκολν. Αθήνα, Γιουροβίζιον: Συνέθεσε το τραγούδι της τελετής έναρξης.

-2004, Ολυμπιακοί Αγώνες: Διεθνή τηλεοπτικά σήματα και μουσική έναρξης διεθνούς τηλεοπτικής μετάδοσης. Συμμετοχή στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα.

-2003: Παρίσι, UNESCO: Συναυλία με έργα βασισμένα σε ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη. Μικρή Επίδαυρος: Συναυλία με αποσπάσματα από τη θεατρική του μουσική.

-2002, Εγκαίνια Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας: Συναυλία με έργα βασισμένα σε ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη. Ηρώδειο: Επανάληψη της ίδιας συναυλίας.

-2001, Ηρώδειο: Αναδρομική συναυλία με έργα του.

-1993, Boston Symphony's Seiji Ozawa Hall, Tanglewood Music Center: "Φιλοκτήτης" και μουσική δωματίου.

1992, Βιέννη: Σονάτα για πιάνο και βιολί Νο2.

Η Φωτεινή Δάρρα επελέγη να ερμηνεύσει το "Δυνάμωσις". Πρόκειται για μια τεχνικά άρτια τραγουδίστρια, που παρόλα αυτά πιστεύω πως πρέπει να δουλέψει κάπως το συναίσθημά της.

Ο πρωταγωνιστής όμως στην παρούσα δημοσίευση δεν είναι ούτε ο συνθέτης ούτε η ερμηνεύτρια, μα το ποίημα και ο δημιουργός του! Το "Δυνάμωσις", που γράφτηκε το 1903 και δεν εκδόθηκε ποτέ από τον Καβάφη, ανήκει στα φιλοσοφικά (ή γνωμολογικά ή διδακτικά) ποιήματά του. Οι στίχοι του αποτελούν διαπιστώσεις και συμβουλές του ποιητή προς του άλλους. Για όποιον θέλει να δυναμώσει το πνεύμα και τη θέλησή του, ο Καβάφης προτείνει να μην υποκύπτει στο σεβασμό και στην υποταγή σε πρόσωπα και ιδέες. Έτσι θα φτάσει μεν σε καταστρεπτικές καταστάσεις, όμως δεν πρέπει να τις φοβάται γιατί μέσα από αυτές θα αποκτήσει γνώση και πείρα...

Σχετικά με το διαχωρισμό των ποιημάτων του Καβάφη σε κατηγορίες, ο Λίνος Πολίτης αναφέρει: "Φαίνεται πως ο ίδιος ο Καβάφης έβλεπε τα ποιήματά του να ανήκουν σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες (ή "περιοχές"): στα φιλοσοφικά, τα ιστορικά, και τα ηδονικά (ή αισθησιακά). Και πραγματικά η διαίρεση αυτή ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, με την επιφύλαξη πως αναφέρεται στην ποιητική έκφραση και όχι στο σημασιολογικό περιεχόμενο. Γιατί από την άλλη μεριά δεν υπάρχει αμφιβολία (και το είπε και ο ίδιος) πως ο καβαφικός κόσμος είναι ενιαίος και πως ένα ποίημα με το να είναι στην εξωτερική του μορφή "ιστορικό", δε σημαίνει πως δεν είναι "φιλοσοφικό" ή "αισθησιακό", ή το αντίστροφο". (Λίνου Πολίτη Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνική Τραπέζης, Αθήνα, 2004, σελ. 230).

Σας συμβουλεύω να διαβάσετε και άλλα ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη, ενός από τους μεγαλύτερους Ευρωπαίους ποιητές, στα οποία σίγουρα θα βρείτε κομμάτια του εαυτού σας. Όσο για τη συλλογή, διατηρώ επιφυλάξεις για το αν μπορείτε να την προμηθευθείτε, αφού το κόστος της είναι ιδιαίτερα υψηλό. Αν βρεθεί στα χέρια σας, προτείνω να ακούσετε την Ελευθερία Αρβανιτάκη στα "Σαμ Ελ Νεσίμ" και "Μακρυά" τα οποία προσωπικά με μάγεψαν, ιδιαίτερα το δεύτερο...

---
Περιμένω με χαρά τα δικά σας σχόλια στο loumproukos@musiccorner.gr
---