Πρόσωπα

Η Μαρία Πολυδούρη των συνθετών

Μετά από τον Καρυωτάκη, σειρά έχει σήμερα - δικαιωματικά και αυτονόητα - η ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη και η αναφορά μας σε μερικές μόνο από τις μελοποιήσεις της στην ελληνική δισκογραφία των τελευταίων χρόνων. Σε πολλές από τις δισκογραφικές εκδόσεις που περιείχαν ποιήματα του Καρυωτάκη, θα βρείτε και ποιήματα της γυναίκας που σημάδεψε τη ζωή του. Έτσι, στην "Ανθολογία Β" (1968) του Γιάννη Σπανού η Πόπη Αστεριάδη τραγούδησε το "Ω χαμηλώστε αυτό το φως", στα "Τραγούδια για τους μήνες" ο Δημήτρης Παπαδημητρίου μελοποίησε και η Ελευθερία Αρβανιτάκη ηχογράφησε το "Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ' αγάπησες" και στη "Δεύτερη ακρόαση" της "Μικρής Άρκτου" το ποίημα της Πολυδούρη "Ποιος ξέρει", μελοποιημένο από το Μίλτο Σελητσανιώτη, τραγούδησαν μαζί η Νατάσσα Μποφίλιου και η Ελεονώρα Ζουγανέλη.

Τη Μαρία Πολυδούρη τη βρίσκουμε και στις "Κυριακές μες στο χειμώνα". Έτσι τιτλοφορείται ο κύκλος τραγουδιών του συνθέτη Δημήτρη Μαραμή σε ποίηση Κ. Γ. Καρυωτάκη, Μ. Πολυδούρη, Ν. Λαπαθιώτη, Τ. Άγρα και Μ. Παπανικολάου, που κυκλοφορεί σε cd - βιβλίο. Τα μελοποιημένα τραγούδια ερμηνεύει ο Κωνσταντίνος Κληρονόμος, με τη συνοδεία του Δημήτρη Μαραμή στο πιάνο.

Δύο φορές μέσα στη δεκαετία του '90 η Νένα Βενετσάνου "συναντήθηκε" δισκογραφικά με τη Μαρία Πολυδούρη. Την πρώτη, εν έτει 1990, στο δίσκο της "Το κουτί της Πανδώρας" και τη δεύτερη στο άλμπουμ του '98 "Το πρόσωπο της αγάπης", με τραγούδια της Καλλιόπης Τσουπάκη. Το 'παμε και την προηγούμενη εβδομάδα: Όπως τον Καρυωτάκη, έτσι και την Πολυδούρη την αγάπησε μια ευρεία γκάμα ελλήνων συνθετών και τραγουδοποιών από το '60 μέχρι τις μέρες μας - με πρώτο το Μενέλαο Παλλάντιο στα τέλη του '30 - και σε πολλά της ποιήματα έδωσαν νότες και φωνή.

Για τους τίτλους της τηλεοπτικής σειράς "Καρυωτάκης" του Τάσου Ψαρρά, που προβάλλεται τους τελευταίους μήνες από το πρώτο κανάλι της δημόσιας τηλεόρασης, ο συνθέτης Βασίλης Δημητρίου μελοποίησε το "Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ' αγάπησες", που ερμηνεύει η νεαρή ηθοποιός και τραγουδίστρια Μάγδα Πένσου. Στη σειρά, το ρόλο του Καρυωτάκη ερμηνεύει ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος και της Πολυδούρη η Μαρία Κίτσου. Οι πειστικές ερμηνείες των ηθοποιών, τα προσεγμένα σκηνικά και, κυρίως, η ματιά του πεπειραμένου σκηνοθέτη Τάσου Ψαρρά, αποτέλεσμα πολύχρονης μελέτης του πάνω στη ζωή και στο έργο του Καρυωτάκη, κάνουν τη σειρά να ξεχωρίζει και να συγκεντρώνει υψηλά νούμερα τηλεθέασης.

από τη τηλεοπτική σειρά "Καρυωτάκης"

Η Μαρία Πολυδούρη, μία από τις πιο σημαντικές γυναικείες φωνές της νεοελληνικής ποίησης, γεννήθηκε την Πρωταπριλιά του 1902 στην Καλαμάτα. Πολύ νωρίς εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και σε Δραματική Σχολή. Η σχέση της με τον Κώστα Καρυωτάκη σημάδεψε τη ζωή και την ποίησή της ("Εμένα τα τραγούδια μου ήταν μόνο για Κείνον"). Έζησε για δύο περίπου χρόνια στο Παρίσι, απ' όπου γύρισε φυματική και νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο "Σωτηρία". Πέθανε εκεί τον Απρίλιο του 1930, μόλις εικοσιοκτώ ετών. Έγραψε δύο ποιητικές συλλογές ("Οι τρίλιες που σβήνουν", "Ηχώ στο χάος") κι ένα ημερολόγιο. Ένα είναι σίγουρο: η ζωή της και η ποίησή της θα ήταν αλλιώς, αν δε συναντούσε στο δρόμο της τον Καρυωτάκη...

Να γυρίσουμε, όμως, στις μελοποιήσεις.
Πολύ πρόσφατα, ο Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος στην πρώτη δισκογραφική δουλειά του "Γαμώ την καταδίκη μου" συμπεριέλαβε το ποίημα της Μαρίας Πολυδούρη "Σ' ένα νέο που αυτοκτόνησε", ενώ στην ποιήτρια αφιερώνει ο Σταύρος Κουγιουμτζής το τραγούδι του "Η μπαλάντα της Μαρίας Πολυδούρη", με τη φωνή της κόρης του Μαρίας Κουγιουμτζή στο πρώτο προσωπικό της δισκογραφικό βήμα "Μπορεί να 'ναι αγέρας".
Μελοποιημένα ποιήματα της Πολυδούρη θα βρείτε ακόμα στα "Ζωγραφιστά τραγούδια" του Μιχάλη Κουμπιού με την Αναστασία Μουτσάτσου, "Στην όχθη της καρδιάς μου" του Νότη Μαυρουδή, στο δίσκο "Αιφνιδιασμός - Είμαι τρελή να σ' αγαπώ" του Νίκου Μαμαγκάκη με τη Λιζέττα Καλημέρη, "Στης νύχτας την ανάσα" της Λίας Βίσση, στο "Τερραίν του παραδείσου" της Μαρίας Βουμβάκη...

Αποφεύγω να αναφέρω ένα προς ένα τα ποιήματα, επειδή μια τέτοια καταγραφή κινδυνεύει να γίνει κουραστική, χωρίς την αντίστοιχη παρουσίαση - γραπτή και, κυρίως, ηχητική - του ποιήματος και της μελοποίησής του.

Κλείνοντας, θέλω να ευχηθώ σε όλους και σε όλες Καλή Ανάσταση και Καλό Πάσχα!

---