Πρόσωπα

Λίνα Νικολακοπούλου

Μπορεί η αφορμή να είναι τα χτεσινά της γενέθλια... Αν και η ίδια με τη γραφή της, χρόνια τώρα, μας δίνει συνεχώς αφορμές να την αναζητάμε... Ο λόγος για τη Λίνα Νικολακοπούλου... Που γεννήθηκε σαν χτες, στις 30 Ιουνίου του 1958, στα Μέθανα: "Η πιο ωραία εικόνα εκεί στα Μέθανα: Το τελευταίο καράβι που έφευγε από τον Πόρο για τον Πειραιά. Το πέρασμά του. Ήταν n μαγικότερη στιγμή της ημέρας. Μετά το σφύριγμά του ένιωθα ότι τελειώνουν όλα. Η επικοινωνία τελείωνε. Ήξερα ότι η μαγεία τελείωνε, ότι είναι ένα πράγμα που δεν διαρκεί. Το καράβι έχει φύγει κι εσύ έχεις μείνει πίσω. Και όταν υπάρχει μεγάλος ορίζοντας κρατάει ώρα ο αποχωρισμός. Αυτό με μαρκάρισε" (Περιοδικό "DNA" - τ. 1, Δεκ. '97).

Με το σουγιά του λόγου της, η Λίνα Νικολακοπούλου χάραξε ανεξίτηλα στον κορμό της ψυχής μας στίχους, λέξεις, ρίμες:

"Ποτέ δε θα μπω σ' άλλο σώμα...
Για να κάνει ένας δεσμός ανταύγεια φέρτε του σκοτάδια...
Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ...
Της σιγουριάς τα υλικά είναι λόγια γλυκά σε κασέτες γραμμένα...
Η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα...
Η μοίρα κάθε Σταχτοπούτας να φεύγει δώδεκα παρά...
Μαμά γερνάω...
Γιατί υπάρχουν κι άτομα που γίνονται κομμάτια...
Θα πάθεις έρωτα...
Μένω εκτός...
Αν είχε ο πόνος αίμα θα κοκκίνιζε βουνά...
Δι' ευχών των αγίων κι αεί με Θεού πνοή...
Ο πατέρας μου είχε άστρα και σιρίτια αστραφτερά...
Τις νύχτες μπαίνεις στα όνειρά μου λες κι ήρθες σε δικό σου κήπο...
Ποιος ξέρει άραγε μ' αυτό που μ' αγαπάς ποιο άλλο όνειρο ζωής έχεις ξεγράψει...
Στο βάθος το ζηλεύουμε αυτό που ρεζιλεύουμε...
Τώρα ξεσπάει φωτιά σε βράχια ξύλινα...
Μα εγώ μιλάω για δύναμη, της αγάπης ισοδύναμη...
Μη με πας απ' το σπίτι, τ' ακούς, στο Θεό να με πας...
Ό,τι σταυρώνεις να το προσκυνάς...
Οπωσδήποτε παράθυρο να βλέπω έξω να χαμογελώ...
Θέλω να σε φιλήσω στα χείλη σαν μεγάλη γνωριμία...
Να μ' αγαπάς εαυτέ μου, σ' έψαχνα παντού...
Τελικά η ζωή τρία γράμματα...".

Όλοι, σχεδόν, οι έλληνες συνθέτες έγραψαν νότες πάνω στους στίχους της ή της παρέδωσαν μουσικές τους για να "καρφώσει" εκείνη στίχους: Σταμάτης Κραουνάκης, Γιάννης Σπανός, Γιώργος Χατζηνάσιος, Σταύρος Ξαρχάκος, Κώστας Καλδάρας, Θάνος Μικρούτσικος, Χρήστος Νικολόπουλος, Αντώνης Μιτζέλος, Νίκος Αντύπας, Δημήτρης Παπαδημητρίου, Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Γιάννης Σπάθας, Νίκος Κηπουργός, Ευανθία Ρεμπούτσικα, Παναγιώτης Καλαντζόπουλος... Κι ακόμα: Paolo Conte, Goran Bregovic, Ara Dinkjian, Kiki Lezendric, Sting, Angelo Branduardi...

Οφείλουμε να σταθούμε στην ιδιαίτερη σχέση της - σχέση ζωής - με τον Σταμάτη Κραουνάκη. Γνωρίστηκαν στην Πάντειο: "Η συνάντησή μας ήταν μοιραία. Ήμουν πάρα πολύ ήσυχη μαζί του. Ο άνθρωπος αυτός καταλάβαινε τι έλεγα και αυτό με γέμιζε ευτυχία". Οι δυο τους άλλαξαν το δισκογραφικό τοπίο στη δεκαετία του '80, έφεραν στo τραγούδι μας τα προσωπικά τους στοιχεία ευαισθησίας, μνήμης και ανατροπής και άφησαν σπουδαίους κύκλους τραγουδιών με ισχυρό αποτύπωμα μέσα στα χρόνια: "Εξ' αδιαιρέτου", "Κανονικά", "Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ", "Μαμά γερνάω", "Ανθρώπων έργα" μέχρι τα πρόσφατα "Ισόβια". Έγραψαν τραγούδια με μια ιδιαίτερη ταυτότητα και με μια αλήθεια δυσεύρετη κι αδιαπραγμάτευτη. Συνεργάστηκαν για θεατρικά έργα ("Λυσιστράτη", "Το έκτο πάτωμα"...), για τηλεοπτικές σειρές ("Τρίτο στεφάνι") κι έστησαν μαζί με το γνωστό σκηνοθέτη Ανδρέα Βουτσινά μουσικές παραστάσεις πρωτότυπες και καινοτόμες, που πρότειναν ένα νέο τρόπο ψυχαγωγίας. Και μπορεί σήμερα να μην έχουν την ίδια παραγωγή έργου, όμως όσο καίν' ακόμα τα καντήλια της τέχνης τους...

Τη Λίνα Νικολακοπούλου την τραγούδησαν οι πάντες: Βίκυ Μοσχολιού, Δήμητρα Γαλάνη, Χριστιάνα, Γιώργος Μαρίνος, Άλκηστις Πρωτοψάλτη, Μανώλης Μητσιάς, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Γιάννης Πάριος, Λάκης Λαζόπουλος, Τάνια Τσανακλίδου, Ελένη Δήμου, Γιώργος Νταλάρας, Κώστας Μακεδόνας, Αρλέτα, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Χάρις Αλεξίου, Μανώλης Λιδάκης, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Λίτσα Διαμάντη, Δημήτρης Μητροπάνος, Μίλβα, Μαργαρίτα Ζορμπαλά, Σάκης Ρουβάς, Σταμάτης Κραουνάκης, Μαρινέλλα, Δημήτρης Μπάσης, Χρόνης Αηδονίδης, Ελένη Βιτάλη, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Μιχάλης Χατζηγιάννης, Μελίνα Ασλανίδου, Γιάννης Κότσιρας, Βασίλης Λέκκας, "Τρίφωνο", "Σπείρα - Σπείρα"...

Όλοι θέλησαν να γίνουν η φωνή της ...φωνής της, να αρθρώσουν με τις μουσικές τους οι συνθέτες και με την ερμηνεία τους οι τραγουδιστές μια "γλώσσα φρέσκια ελληνική χωρίς ούτ' ένα πνεύμα", έναν ποιητικό λόγο που ήταν διαφορετικός, καινούργιος, στην κόψη του ξυραφιού κάθε φορά. Η Λίνα ξεχώρισε, επειδή εκτέθηκε. Επειδή, δε φοβήθηκε να κάνει τραγούδι όσα οι άλλοι ομότεχνοί της δίσταζαν, δεν έβλεπαν ή αδυνατούσαν να δουν και να αισθανθούν. Κοίταξε κατάματα τις ψυχές των ανθρώπων - όχι μόνο τα φανερά, αλλά και τις χαραμάδες - κι έκανε ποίηση την καθημερινότητά μας.

Τίποτα δεν ήταν εύκολο και τίποτα δεν της χαρίστηκε. Η ίδια γράφει: "Κάθε φορά που πήγαινα να γράψω ένα τραγούδι, ήταν σαν το "Εν Ιορδάνη Βαπτιζομένου σου Κύριε". Γενάρης δεν είναι τα Φώτα; Και τα νερά παγωμένα. Και λες θα πέσω να πιάσω το σταυρό. Μαζί με τους άλλους. Ο καθένας πιστεύει για λογαριασμό του το Θεό του και τη βουτιά.
Έτσι ήτανε κάθε φορά. Δεν γράφεται με λόγια. Για μένα δεν ήταν ποτέ απλό. Το οτιδήποτε. Σαν τα μάτια της μύγας τα μάτια μου. Και το καλύτερο μες στο γάλα.
Ένα παπούτσι πεταμένο σ' ένα οικόπεδο, ένα μαξιλάρι στο πεζοδρόμιο μαζί με άλλα σκουπίδια, ένα κομμάτι εφημερίδας κολλημένο σ' ένα σαπούνι πράσινο, η κακογραμμένη ατζέντα των νεαρών, ο φραπέ στις καφετιέρες, σπίρτα, τσιγάρα, σώματα, τα δάχτυλα, τα νύχια, τα πετσετάκια στα ψυγεία. Δεν τελειώνουν αυτά που μέσα μου είχαν τελειώσει για ζωή μου.
Στιχουργός, φωτογράφος, ο κανένας, με πείσμα, πίστη, όνειρα, θέλω. Το όνομα το άλλαξα μόνη μου. Αντί να γίνω γιατρός. Δεν έγινε και τίποτα.
Δεν θέλω να 'γινε και τίποτα. Αύριο, αλλού, αλλιώς, άλλη. Αυτά, ναι, είναι δικά μου. Ζούνε, πεθάνανε. Ότι. Όσο βγαίνει η ψυχή μου σ' ένα κομμάτι χαρτί, αυτός είν' ο δρόμος. Όλα τ' άλλα ο θάνατος".
(Από το βιβλίο "Ολογράφως" των εκδόσεων "Νάκας", 1991).