Ένα τραγούδι...

"Ακρογιαλιά"

Ένα τραγούδι, γι' αυτή την εβδομάδα, στις αποσκευές της "Κιβωτού". Η "Ακρογιαλιά", σε μουσική του Στάμου Σέμση και στίχους του Νίκου Μωραΐτη. Την τραγούδησε η Έλλη Πασπαλά στο δίσκο της "Σε ποιο Θεό να πιστέψω", που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2002 και περιείχε δέκα τραγούδια του Στάμου Σέμση, τα εφτά σε στίχους του Νίκου Μωραΐτη ("Ακρογιαλιά", "Ζω εδώ", "Σε ποιο Θεό να πιστέψω", "Τετράγωνη γη", "Λαμπερές στιγμές", Μες στα μάτια ποιανού", "Ένα βέλος στην καρδιά"), τα δύο σε στίχους του Γιώργου Χατζιδάκι ("Τα καλά νερά", "Το πρώτο βλέμμα") και το τελευταίο ("Δε μ' αγαπάς... γιατί") σε στίχους του συνθέτη.

Ο δίσκος "Σε ποιο Θεό να πιστέψω" πέρασε από σαράντα κύματα, ώσπου να ηχογραφηθεί και να κυκλοφορήσει. Ετοιμαζόταν χρόνια, αλλά κάτι δεν ...κολλούσε στη χημεία των τριών. Ο Στάμος Σέμσης ήταν, ήδη, ένας καταξιωμένος συνθέτης, έχοντας στο ενεργητικό του αξιόλογες συνεργασίες με τη Μελίνα Κανά ("Γενναίοι έρωτες" - 1997), τον Γιώργο Νταλάρα ("Στην Ελλάδα κάνει κρύο" - 1995), τον Γιώργο Μαρίνο ("Ο παίκτης" - 1993), τη Τάνια Τσανακλίδου ("Ναδίρ" - 1991), την Έλλη Πασπαλά ("Το νησί των λωτοφάγων" - 1990). Η Έλλη Πασπαλά μετρούσε πέντε χρόνια από τον προηγούμενο δίσκο της, "Για τη συνήθεια του έρωτα", με τραγούδια γραμμένα από τον Παναγιώτη Καλαντζόπουλο. Κάποια, όπως το "Σ' αγαπώ" ή το "Ενός λεπτού φιλί" δεν είχαν περάσει καθόλου απαρατήρητα. Όσο για τον Νίκο Μωραΐτη - τον "μικρό" της παρέας - ήταν ακόμα πολύ καινούργιος στο χώρο, έχοντας πίσω του ως πρώτο δείγμα γραφής "Τα χάρτινα" (συν έξι ακόμα τραγούδια σ' εκείνο το δίσκο του '97) με τον Τάκη Σούκα και τη Δήμητρα Γαλάνη, στην οποία χρωστάει την είσοδό του στο χώρο. Έγραφε, τότε, η Δήμητρα Γαλάνη για την ...ανακάλυψή της: "Ο Νίκος Μωραΐτης. Εικοσιτεσσάρων χρονών παιδί. Με πάθος στο τραγούδι, σεβασμό για ό,τι έχει προηγηθεί, πεντακάθαρη γραφή και προπάντων κρυστάλλινο και βαθύ αίσθημα".

Έλλη Πασπαλά

Στάμος Σέμσης

Μετά "Τα χάρτινα" και πριν το "Σε ποιο Θεό να πιστέψω", συναντάμε το Νίκο Μωραΐτη στο cd "Μιλάω χρόνια" (2000) του Δημήτρη Μπάση με τη Βάσω Αλαγιάννη. Τα υπόλοιπα είναι λίγο πολύ γνωστά: συνεργασίες του νεαρού στιχουργού με τον Μιχάλη Χατζηγιάννη, την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, την Ελευθερία Αρβανιτάκη, τον Δημήτρη Μητροπάνο, τον Γιάννη Κότσιρα... και τραγούδια με μαζική απήχηση και επιτυχία.
Η "Ακρογιαλιά" παραμένει μέχρι σήμερα στα "κρυμμένα" τραγούδια της ελληνικής δισκογραφίας. Θέλει δρόμο για να τη συναντήσει κανείς... Όπως, άλλωστε, όλα τα "ακριβά" και τα δυσεύρετα...

Ήταν στη γη μια ακρογιαλιά
μόνο με γυμνά
μάτια θα τη δεις.
Με τα γυμνά του ήλιου τα γυαλιά
μια ακρογιαλιά
πάνω της εμείς.

Κι ήταν μια χαρά
μια τρελή χαρά
για μας.
Μες στην τόση γύμνια
ούτε μια ενοχή.
Μόνο γυμνή
μια τρελή χαρά.

Κάπου στης γης τ' άλλο το πλευρό
περπατούσα εγώ
άκρη μιας γραμμής.
ήμουν εγώ σε άμμο και νερό
μ' ανοιχτό φτερό
μέσα να κρυφτείς.

Κι ήταν μια χαρά
μια τρελή χαρά
για μας.
Μες στην τόση γύμνια
ούτε μια ενοχή.
Μόνο γυμνή
μια τρελή χαρά.

Έτσι γυμνοί
ήμασταν εμείς
ψέμα αν το πεις,
θα ξανασυμβεί.

Νίκος Μωραΐτης

Ζητήσαμε από τον Νίκο Μωραΐτη, τον στιχουργό της "Ακρογιαλιάς", να μοιραστεί μαζί μας την "ιστορία" του τραγουδιού. Ο λόγος σε κείνον: Είναι - περίπου - 1999. Με την ακρίβεια του χρόνου δεν τα πάω πολύ καλά, αλλά υπολογίζω ότι τότε ήταν. Έχουμε αρχίσει να συνεργαζόμαστε ήδη με τον Στάμο Σέμση, γράφοντας τα τραγούδια τα οποία έμελλε να συναντήσουν αργότερα την Έλλη Πασπαλά και να γίνουν ο δίσκος "Σε ποιο Θεό να πιστέψω". Καθόμαστε στο σαλονάκι του Στάμου και μου παίζει τη μελωδία της "Ακρογιαλιάς" με τη βιόλα του. Μαγεύομαι. Του λέω να μου την "κάψει" αμέσως σε cd-R. Μου λέει ότι θέλει να προσθέσει κάποια πράγματα, θα το κάνει και θα μου δώσει το cd-R άλλη μέρα. Του λέω ότι δεν φεύγω από το σπίτι του χωρίς τη μελωδία. "Ό,τι έχεις να κάνεις κάν' το τώρα. Σε περιμένω. Έχει ήδη αρχίσει να μου βγαίνει ο στίχος. Αν δεν το πάρω τώρα, θα τον χάσω". Ξέρω πολύ καλά τι λέω. Εμένα αν είναι να μου βγει ένας στίχος που να τον θεωρώ καλό, μου βγαίνει αυτόματα. Ουρανοκατέβατος! Έτσι μου συνέβη και με τον "Άγγελο" και με το "Δε φεύγω" και με το "Όσες φωτιές" και με το "Μην ορκίζεσαι" και με πολλά άλλα. Τραγούδια που έγιναν μέσα σε δευτερόλεπτα. Βράζω ολόκληρος, γιατί την ιδέα την έχω ήδη και δεν θέλω να τη χάσω. Μου γράφει τη μελωδία, παίρνω το cd-R και πετάγομαι στο αυτοκίνητο. Οδηγώ, ακούω και κατεβαίνει όλος ο στίχος στο μυαλό μου. "Ήταν στη γη μια ακρογιαλιά / μόνο με γυμνά μάτια θα τη δεις / με τα γυμνά του ήλιου τα γυαλιά / μια ακρογιαλιά / πάνω της εμείς...". Έχω στυλό, δεν έχω χαρτί. Πού θα το σημειώσω τώρα; Θα το ξεχάσω! Σταματάω στο πρώτο περίπτερο που βρίσκω. "Έχετε κανένα τετραδιάκι;". "Όχι". "Ημερολόγιο μήπως;". "Ούτε". Βλέπω ένα stand με καρτ-ποστάλ. Αρπάζω μία. "Αυτή. Πόσο κάνει;". Στην πίσω πλευρά, τη λευκή, της καρτ-ποστάλ γράφω τον στίχο. "Κι ήταν μια χαρά / μια τρελή χαρά για μας / μες στην τόση γύμνια ούτε μια ενοχή / μόνο γυμνή / μια τρελή χαρά". Αφού το έχω γράψει, γυρίζω την καρτ-ποστάλ από την καλή της πλευρά και βλέπω ότι έχει μία φωτογραφία της Μυκόνου. Γελάω μόνος μου. Ταιριάζει! Το τραγούδι μιλάει για την καταγωγή του ανθρώπου. Του ζευγαριού. Μία εικόνα πρωτοπλάστων. Τα πρώτα τους βήματα στην άκρη του γιαλού. Γι' αυτό είναι "γυμνοί κι ούτε μια ενοχή". Την ενοχή την έφερε ο πολιτισμός. Αυτός μας έβαλε ρούχα. Και το τραγούδι κλείνει με μια ελπίδα δεύτερης ζωής: "Έτσι γυμνοί ήμασταν εμείς / Ψέμα αν το πεις, θα ξανασυμβεί". Η "Ακρογιαλιά" δεν έγινε ποτέ ένα μαζικό τραγούδι. Αγαπήθηκε από λίγους. Την ξανασυναντάω όμως συχνά μπροστά μου. Φαίνεται πως αυτοί οι λίγοι την αγάπησαν πολύ, όπως εγώ.

Υ.Γ.
Νίκο Μωραΐτη, ένα ευχαριστώ δε φτάνει... Για την εμπιστοσύνη σου και για την ολοπρόθυμη διάθεσή σου να μοιραστείς μαζί μας την προσωπική σου διαδρομή σ' αυτή την "Ακρογιαλιά"... Εύχομαι, εκεί να συναντιόμαστε πάντα...
Αλ. Λ.