Η σημερινή στήλη δε θα μπορούσε να είναι αφιερωμένη πουθενά αλλού, παρά στον Μάριο Τόκα που ανήμερα το Πάσχα έφυγε τόσο πρόωρα και άδικα από τη ζωή, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στο ελληνικό τραγούδι και γεμίζοντας τις ψυχές μας με πίκρα και θλίψη. Ως ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη του λοιπόν, παρουσιάζουμε τρεις από τους πιο γνωστές κι επιτυχημένες δισκογραφικές δουλειές του και δε θα πάψουμε ποτέ να γυρίζουμε και να τον αναζητούμε στη Σαλονίκη ξημερώματα παρέα μ’ έναν ήλιο, αφού το σημάδι που άφησε στο ελληνικό τραγούδι πάντα θα μυρίζει γιασεμί...

Η πέμπτη ολοκληρωμένη δουλειά του Μάριου Τόκα - και η πρώτη εκτός της τότε Columbia - κυκλοφόρησε το 1984 με ερμηνευτή τον Αντώνη Καλογιάννη και γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία, καθώς ξεπέρασε τις 50.000 αντίτυπα κι έγινε «χρυσή». Ο Κύπριος συνθέτης είχε ήδη δώσει το μουσικό στίγμα του στους προηγούμενους δίσκους του, με τραγούδια που έφτασαν στα χείλη όλων των Ελλήνων και υπέροχες μελωδίες που έφεραν κάτι καινούργιο στη μουσική της πατρίδας μας, οπότε κανείς δεν θα περίμενε κάτι διαφορετικό και στα «Μικρά ερωτικά».

Από την άλλη, ο Καλογιάννης είχε φτάσει στο αποκορύφωμα της καριέρας του ερμηνεύοντας τραγούδια που μιλούν για τον έρωτα και η μοναδική φωνή του είχε αγγίξει το κοινό το οποίο τον επιβράβευσε αγοράζοντας τους δίσκους του. Η «σύμπραξή» του λοιπόν με τον Μάριο Τόκα και τον - σχεδόν μόνιμο συνεργάτη του συνθέτη εκείνη την εποχή - Σαράντη Αλιβιζάτο ήταν εξ αρχής δεδομένο ότι θα τύχαινε θερμής υποδοχής από τον κόσμο, όπως κι έγινε.

Το άλμπουμ «απογείωσαν» κατά κύριο λόγο δυο υπέροχα και διαχρονικά τραγούδια: Το «Σ' αγαπώ (σαν το γέλιο του Μάη)» με τη συμμετοχή της Μαρινέλλας και η «Αννούλα του χιονιά» που αγαπήθηκαν αμέσως, ακούστηκαν και τραγουδήθηκαν πολύ και πλέον είναι «κλασικά» στη δισκογραφία συνθέτη κι ερμηνευτή. Ωστόσο, ο δίσκος κρύβει κι άλλα «διαμάντια» όπως το «Δεν κλαίω» σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου (κι εδώ συμμετέχει η Μαρινέλλα), το «Ταξίδι στη βροχή», το «Πες της» και το «Ήρθες να με βρεις», χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα.

Τη διεύθυνση της παραγωγής είχε ο Φίλιππος Παπαθεοδώρου και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Polysound με ηχολήπτες τους Γιάννη Σμυρναίο και Γαβριήλ Παντζή και βοηθό τον Γιώργο Παπαχριστοφόρου. Η ενορχήστρωση και η διεύθυνση ορχήστρας είναι του συνθέτη, εκτός από το «Σε περιμένω» που τις επιμελήθηκε ο - επίσης αείμνηστος - Δημήτρης Λάγιος.

Τα τραγούδια του δίσκου
1) Σ' αγαπώ
2) Θυμάμαι
3) Ταξίδι στη βροχή
4) Δεν κλαίω (Ποίηση Γιάννη Ρίτσου)
5) Ήρθες να με βρεις
6) Αννούλα του χιονιά
7) Πες της
8) Έφυγες
9) Όπου και να πας
10) Σε περιμένω (Μουσική και στίχοι Δημήτρη Λάγιου)

Καλοκαίρι 1989. Δεν υπάρχει ταβέρνα, κλαμπ, μπαρ, ρεστοράν, καφετέρια και γενικότερα δημόσιος χώρος που να μην ακούγονται διαρκώς τα τραγούδια αυτού του δίσκου που είχε κυκλοφορήσει τον Απρίλιο. Όπου κι αν γυρνούσες, όπου κι αν πήγαινες, στα αυτιά σου έφτανε διαρκώς η μοναδική φωνή του Γιάννη Πάριου να τραγουδά το «Σαν τρελό φορτηγό», το «Έλα κρυφά έλα λαθραία», το «Σε εκδικούμαι», το «Έλα της τρελής αν θες να γίνει» και φυσικά «Το σημάδι», σε δεύτερη εκτέλεση μετά από εκείνη της Κωνσταντίνας το 1987.

Και δεν είναι μόνον αυτές οι εικόνες που θυμάμαι από τη συγκεκριμένη περίοδο οι οποίες πιστοποιούν την επιτυχία του δίσκου. Και μόνο το γεγονός ότι ξεπέρασε σε πωλήσεις τις 200.000 αντίτυπα μιλά από μόνο του! Ακόμη κι ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του, συνέχιζε να βρίσκεται σε υψηλή θέση μέσα στα 20 πρώτα άλμπουμ σε ζήτηση μέσα από τα top-20 που άρχισαν να προβάλλουν τα «νεογέννητα» ιδιωτικά κανάλια. Ο ίδιος ο Μάριος Τόκας έλεγε ότι με το που κυκλοφόρησε η δουλειά οι πωλήσεις ήταν τέτοιες, που η εταιρεία δεν πρόλαβε καν να δώσει χρυσό δίσκο στους συντελεστές και το έκανε ένα χρόνο μετά, απονέμοντάς τους διπλό πλατινένιο.

Τα τραγούδια που αναφέραμε παραπάνω, ήταν εκείνα που ακούστηκαν κατά κόρον εκείνη την περίοδο και συνεχίζουν μέχρι σήμερα να βρίσκονται στην επικαιρότητα, με πρώτο από πλευράς διαχρονικότητας «Το σημάδι». Πάνω απ' όλα όμως, υπάρχει το «Απόψε» που αρχικά «καπελώθηκε» από τις υπόλοιπες επιτυχίες του άλμπουμ, αλλά σταδιακά άρχισε κι αυτό να παίρνει πρωταγωνιστικό ρόλο και πλέον έχει μείνει «κλασικό» στη δισκογραφία του Γιάννη Πάριου. Γνώμη μου είναι ότι μαζί με το «Καρδιά μου μόνη» και το «Απορώ» είναι τα τρία καλύτερα τραγούδια που έγραψε ποτέ ο σπουδαίος ερμηνευτής.

Αξίζει να καταγράψουμε την ιστορία του «Φορτηγού». Τους στίχους βρήκε τυχαία ο Μάριος Τόκας, ξεφυλλίζοντας ένα μπλοκ που είχε στο καμαρίνι του ο Πάριος σε μια στιγμή που εκείνος έλειπε. Έκοψε το φύλλο χωρίς κανένας να το πάρει είδηση, έγραψε το τραγούδι και μόλις έπειτα από λίγες ημέρες το έβαλε στον τραγουδιστή να το ακούσει, αυτός του είπε ότι θα γίνει τεράστια επιτυχία και φυσικά δεν έπεσε έξω. Ο νησιώτης ερμηνευτής το τραγούδησε για πρώτη φορά σε μια συναυλία του συνθέτη πριν κυκλοφορήσει σε δίσκο και οι αντιδράσεις του κοινού ήταν αποθεωτικές, προοίμιο για το τι θ' ακολουθούσε με την κυκλοφορία του άλμπουμ...

Παραγωγός ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Polysound με ηχολήπτη τον Γιώργο Ανδρέου, το remixing έκανε ο Γιάννης Σμυρναίος, την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση της ορχήστρας επιμελήθηκε ο Νίκος Κούρος και στις δεύτερες φωνές ακούγονται οι Βούλα Καραχάλιου (πρώην μέλος της «Αθηναϊκής κομπανίας») και Αγγελική Γαΐτη. Στο οπισθόφυλλο υπάρχουν φωτογραφίες συνθέτη και τραγουδιστή, καθώς και σημείωμα του Μάριου Τόκα.

Τα τραγούδια του δίσκου
1) Σαν τρελό φορτηγό (Γ. Πάριου)
2) Έλα κρυφά έλα λαθραία (Αν. Νεοφυτίδη)
3) Το σημάδι (Σ. Αλιβιζάτου)
4) Σε κατηγορώ (Αν. Νεοφυτίδη)
5) Μη θυμώνεις (Γ. Πάριου)
6) Σε εκδικούμαι (Αν. Νεοφυτίδη)
7) Έλα της τρελής αν θες να γίνει (Αν. Νεοφυτίδη)
8) Σε θέλω τόσο (Γ. Πάριου)
9) Όλα εγώ για σένα (Αν. Νεοφυτίδη)
10) Απόψε (Μουσική-στίχοι Γ. Πάριου)

Η δεύτερη δισκογραφική συνεργασία του Μάριου Τόκα με τον Δημήτρη Μητροπάνο κυκλοφόρησε το 1994 κι ενώ ακόμη δεν είχε κοπάσει η τεράστια επιτυχία της πρώτης («Η εθνική μας μοναξιά» το 1992), με το τραγούδι - κολοσσό «Σ' αναζητώ στη Σαλονίκη». Και αυτό το «σμίξιμο» των δύο σπουδαίων του ελληνικού τραγουδιού γνώρισε μεγάλη αποδοχή από τον κόσμο, αφού οι πωλήσεις του άλμπουμ ξεπέρασαν τις 100.000 αντίτυπα.

Εδώ συναντάμε το δεύτερο τραγούδι - κολοσσό της συνεργασίας Τόκα - Μητροπάνου, το οποίο δεν είναι άλλο από τα «Λαδάδικα». Και δεν δίνω το συγκεκριμένο χαρακτηρισμό σ' αυτά τα δύο κομμάτια επειδή μιλούν για τη Θεσσαλονίκη που γεννήθηκα και ζω, αλλά λόγω του ότι το κοινό τα λάτρεψε, τα ανέβασε στην κορυφή και θα συνεχίζουν να τα τραγουδούν και οι γενιές που θα έλθουν έπειτα από μας. Πρόκειται για μεγάλα κι όχι απλώς καλά τραγούδια και νομίζω ότι πολλοί θα συμφωνήσετε μαζί μου...

Εκτός από τα «Λαδάδικα», σημαντική στιγμή του δίσκου είναι και «Το ζεϊμπέκικο του αρχάγγελου» που συμπληρώνει την «τριλογία» των μεγάλων ζεϊμπέκικων που έγραψε ο Μάριος Τόκας για τον Δημήτρη Μητροπάνο, η ερμηνεία του οποίου είναι άνευ σχολιασμού. Επίσης, υπάρχουν τα πανέμορφα και γνωστά «Τον Αύγουστο που μου χρωστάς» και «Εδώ», ενώ συναντάμε και δυο τραγούδια με ίδια μουσική αλλά διαφορετικό στίχο. Πρόκειται για το «Αγάπη μου άξιον εστί», το οποίο υπάρχει στη δεύτερη πλευρά του δίσκου με στίχους του Βάσου Βενιζέλου στα κυπριακά με τίτλο «Τριανταφυλλιά» και μαζί με τον Μητροπάνο τραγουδά ο Κώστας Χατζηχριστοδούλου.

Στο κάλυμμα του δίσκου υπάρχει σημείωμα του Μάριου Τόκα, φωτογραφίες των συντελεστών και οι στίχοι των τραγουδιών, ενώ στη θήκη περιλαμβάνεται και το δελτίο Τύπου της εταιρείας. Η διεύθυνση παραγωγής ήταν του Ηλία Μπενέτου και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Polysound με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο. Η ενορχήστρωση είναι του Νίκου Κούρου, ενώ ξεχωριστή στιγμή είναι η συμμετοχή του Χρήστου Νικολόπουλου με το μπουζούκι του σε έξι τραγούδια. Στα φωνητικά η Μαρία Αλεξίου, η Δέσποινα Ολυμπίου (που στο δίσκο αναγράφεται «Δένα»!) και ο Κώστας Χατζηχριστοδούλου.

Τα τραγούδια του δίσκου
1) Τον Αύγουστο που μου χρωστάς
2) Πάντα επιστρέφεις
3) Το ζεϊμπέκικο του αρχάγγελου
4) Αντίο
5) Άσωτος
6) Αγάπη μου άξιον εστί
7) Εδώ
8) Τα Λαδάδικα
9) Φως
10) Παρέα μ' έναν ήλιο
11) Έλα πάλι απ' την αρχή
12) Τριανταφυλλιά (Στίχοι Β. Βενιζέλου) Συμμετέχει ο Κ. Χατζηχριστοδούλου