Η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του Μίκη Θεοδωράκη πάνω σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, αλλά παράλληλα και η πρώτη δισκογραφική του συνεργασία με τον Δημήτρη Μητροπάνο, η οποία κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 1984. Ο συνθέτης είχε εμπιστευθεί τον - νεαρό και άγνωστο τότε - τραγουδιστή στις συναυλίες που είχε κάνει το 1966, λίγο πριν την επιβολή της δικτατορίας κι έκτοτε δεν είχαν συναντηθεί ξανά, αφού μεσολάβησε η επταετία κι αργότερα ο Μητροπάνος είχε ήδη φτιάξει μια καριέρα με εντελώς διαφορετικό ρεπερτόριο.

Πάντως, από τις αρχές της δεκαετίας του '80 και μετά ο σπουδαίος ερμηνευτής είχε ήδη αρχίσει να κάνει «άνοιγμα» προς τους έντεχνους συνθέτες, προσπαθώντας ν' αποτινάξει από πάνω του τη «στάμπα» του εμπορικού λαϊκού τραγουδιστή: Η αρχή έγινε με «Τα συναξάρια» του Γιώργου Χατζηνάσιου κι ακολούθησαν «Τα πικροσάββατα» που εξετάζουμε σήμερα και «Τα νυχτέρια μας» το 1985 με τον Σταύρο Κουγιουμτζή.

Όσον αφορά «Τα πικροσάββατα», είναι ένας κύκλος τραγουδιών που γράφτηκε γύρω στο 1980-81 και περιλαμβάνει σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά και τους σκοπούς της λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής μας: Ζεϊμπέκικα, καρσιλαμάδες, τσιφτετέλια, χασάπικα, χασαποσέρβικα, ασίκικα, καμηλιέρικα, αλλά και βαλς. Ο Θεοδωράκης ξαναγυρίζει στα παλιά του «λημέρια», γράφοντας εξαιρετικά κομμάτια που μπορεί να μη παραπέμπουν στα χρόνια του '60 που ο ίδιος είχε ξεκινήσει την «επανάσταση» στο χώρο του έντεχνου-λαϊκού, όμως φέρουν ακέραιη τη σφραγίδα του.

Όσον αφορά τους στίχους, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος χρησιμοποιεί αλληγορικά και μεταφορικά λόγια για να περιγράψει πρόσωπα, εικόνες και καταστάσεις, τα οποία όμως είναι απολύτως κατανοητά κι αποτελούν μία συμπαγή και «δεμένη» ενότητα. Η ερμηνεία του Μητροπάνου φυσικά υπεράνω σχολίων, αν και είναι ευδιάκριτη στη φωνή του μια βραχνάδα που λίγα χρόνια μετά τον οδήγησε σε εγχείρηση πολύποδα...

Ξεχωριστές στιγμές τα «Τριανταφυλλένια», «Η λυπημένη», «Το χατίρι» (υπέροχο τραγούδι με τη Χάρις Αλεξίου στις δεύτερες φωνές), «Γιαπί», «Ταξίμι», «Κουτούκι (Άγγελος δραπέτης)», «Εργένης» και γενικότερα πρόκειται για έναν εξαιρετικό δίσκο που μπορεί να μην έκανε ιλιγγιώδεις πωλήσεις, αλλά είναι γεμάτος Ελλάδα κι ακούγεται ευχάριστα.

Παραγωγός ήταν ο Φίλιππος Παπαθεοδώρου και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Polysound με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο. Το εξώφυλλο είναι έργο του Αλέκου Φασιανού, ενώ στο κάλυμμα του δίσκου υπάρχουν οι στίχοι των τραγουδιών, τα ονόματα των μουσικών που συμμετέχουν και φωτογραφίες από το στούντιο.

Τα τραγούδια του δίσκου
1) Τριανταφυλλένια (τσιφτετέλι)
2) Το χατίρι (χασάπικος)
3) Η λυπημένη (χασαποσέρβικος)
4) Ταξίμι (καμηλιέρικος)
5) Γιαπί (χασαποσέρβικος)
6) Τα πικροσάββατα (ασίκικος)
7) Το βρακί (ασίκικος)
8) Η βροχή (ζεϊμπέκικος)
9) Τα παιδιά (χασαποσέρβικος)
10) Κουτούκι (ζεϊμπέκικος)
11) Εργένης (καρσιλαμάς)
12) Τα ναύλα (βαλς)

Η μοναδική δισκογραφική συνεργασία του Σταμάτη Σπανουδάκη με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, η οποία κυκλοφόρησε την άνοιξη του 1989 και - τουλάχιστον εκείνη την εποχή - έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, με τα ραδιόφωνα να παίζουν πολλά από τα τραγούδια του δίσκου.

Μετά το άκρως επιτυχημένο «Κοντραμπάντο» με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, ο συνθέτης επιχειρεί να γράψει για μια φωνή που κινείται περίπου στα ίδια «περιβόλια» κι ομολογουμένως καταφέρνει να προσαρμοστεί στο στυλ ερμηνείας που είχε καθιερώσει η Πρωτοψάλτη. Οι μελωδίες είναι πολύ καλές, ενώ οι στίχοι έχουν αρκετή δόση χιούμορ και σχολιάζουν την επικαιρότητα της συγκεκριμένης περιόδου (λ.χ. η «Μακαρονάδα» που αναφέρεται στο προεκλογικό κλίμα της εποχής).

Είναι από τις λίγες φορές που ο Σπανουδάκης μελοποιεί άλλους στίχους πλην των δικών του. Εδώ, εμπιστεύεται τον Γιάννη Ξανθούλη κι επιχειρεί μία δεύτερη εκτέλεση του υπέροχου «Έφυγες νωρίς» με στίχους του Αντώνη Ανδρικάκη. Η Πρωτοψάλτη το ερμηνεύει πολύ καλά, αλλά θεωρώ ότι η ερμηνεία της Αρβανιτάκη είναι μοναδική και αξεπέραστη...

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, την εποχή που κυκλοφόρησε ο δίσκος τα ραδιόφωνα έπαιζαν πολλά από τα τραγούδια του: «Ραμόνα», «Βαγδάτη (Μια του κλέφτη)», «Μακαρονάδα», «Ο χωρισμός», «Φωτογραφία» και «Γιορτή», η μελωδία της οποίας ακουγόταν πολλά χρόνια σε μιαν αγαπημένη παιδική εκπομπή της ΕΡΤ, τη «Χιλιοποδαρούσα»...

Παραγωγός ήταν ο Νίκος Καραγιάννης, εκτελεστής παραγωγής ο Κώστας Χάγιερ και η ηχογράφηση έγινε (φυσικά) στο STAM STUDIO, με τον Σπανουδάκη να ηχογραφεί, να ενορχηστρώνει και να παίζει όλα τα όργανα που ακούγονται. Στο κάλυμμα του δίσκου υπάρχουν οι στίχοι των τραγουδιών, σχόλια για το καθένα από τον συνθέτη και σημειώματα των δύο συντελεστών. Εξαιρετική και η φωτογράφηση από τον αείμνηστο Ντίνο Διαμαντόπουλο.

Τα τραγούδια του δίσκου
1) Ραμόνα
2) Βαγδάτη
3) Βασιλική (Στίχοι: Γ. Ξανθούλη)
4) Μακαρονάδα
5) Στον Verdi
6) Γιορτή
7) Έφυγες νωρίς (Στίχοι: Αντ. Ανδρικάκη)
8) Ο χωρισμός
9) Είμαι εδώ
10) Φωτογραφία (Στίχοι: Γ. Ξανθούλη)