Δε νομίζω να υπάρχει Έλληνας που να μη γνωρίζει έστω ένα τραγούδι αυτού του ιστορικού πλέον δίσκου, ο οποίος κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 1979. Τα περισσότερα (αν όχι όλα) έγιναν από γνωστά έως πασίγνωστα και πρωταγωνιστούν επί τριάντα ολόκληρα χρόνια σε κέντρα διασκέδασης, συναυλίες, μουσικές σκηνές, αλλά και στις παρέες που μαζεύονται στα σπίτια μ' ένα μπουκάλι κρασί και κάνουν το κέφι τους.

Πρόκειται για την πρώτη (και δυστυχώς) τελευταία ολοκληρωμένη δισκογραφική συνεργασία του αξέχαστου Μάνου Λοΐζου με τη Χάρις Αλεξίου, μετά από κάμποσα χρόνια «φλερτ». Είχε προηγηθεί η συμμετοχή της τραγουδίστριας στο «Καλημέρα ήλιε» το 1973, οι δυο τους έγιναν στενοί φίλοι κι έτσι ήταν θέμα χρόνου για τον συνθέτη να της ετοιμάσει έναν ολόκληρο δίσκο.

Βεβαίως, μέχρι την πραγματοποίησή του συνέβησαν πολλά και διάφορα. Η αρχική ιδέα ήταν να γράψει τους στίχους ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, με βάση μια κασέτα που είχε δώσει η Αλεξίου στον Λοΐζο στην οποία αφηγούταν τη ζωή της και τις δυσκολίες που πέρασε. Ο Παπαδόπουλος πράγματι έγραψε δώδεκα τραγούδια, τα παρέδωσε στον συνθέτη κι όταν μετά από μέρες κλήθηκε να τ' ακούσει, διαπίστωσε ότι τα λόγια δεν ήταν δικά του. Ο Λοΐζος του εξήγησε ότι οι στίχοι ήταν του Μανώλη Ρασούλη και μ' αυτούς επρόκειτο να βγει ο δίσκος, κάτι που δέχτηκε ο Παπαδόπουλος αλλά δεν έκρυψε ότι πικράθηκε με την όλη εξέλιξη.

Απόδειξη για τούτο είναι ότι αρνήθηκε να συμπληρώσει τη δωδεκάδα με τα τραγούδια που έλειπαν όταν του το ζήτησε ο συνθέτης, καθώς ο Ρασούλης από ένα σημείο και μετά έπαψε να έχει έμπνευση. Πρότεινε όμως στον Λοΐζο ν' απευθυνθεί στον Πυθαγόρα κι έτσι είχαμε τη μοναδική συνεργασία των δυο τους, αφού λίγους μήνες μετά ο σπουδαίος στιχουργός έφυγε από τη ζωή.

Ο Λοΐζος με αυτό το άλμπουμ επιστρέφει στα λαϊκά ακούσματα με τα οποία είχε γίνει γνωστός από τα τέλη της δεκαετίας του '60. Το πολιτικό τραγούδι το 1979 είχε αρχίσει να φθίνει και ο κόσμος ήθελε κάτι άλλο, όπως αποδείχτηκε από την «Εκδίκηση της γυφτιάς» που είχε βγει ένα χρόνο νωρίτερα και σημείωσε απρόσμενη επιτυχία. Ο συνθέτης αντιλήφθηκε ότι τα πράγματα πάνε αλλού και ζήτησε από τον Ρασούλη (στιχουργό της «Γυφτιάς») να συνεργαστούν, αφού τον γνώριζε πολλά χρόνια και οι σχέσεις τους ήταν άριστες. Μετά από πολλά εμπόδια και συνεχείς ανατροπές μέχρι την τελευταία στιγμή, γράφτηκαν τα τραγούδια και τον Ιούνιο του 1979 ο δίσκος βρέθηκε στις προθήκες των ανάλογων καταστημάτων.

Το δράμα αρχίζει από εκεί και πέρα. Οι κριτικές ήταν πραγματικά αποκαρδιωτικές και άκρως αρνητικές για τον συνθέτη, ενώ και οι πωλήσεις κυμάνθηκαν σε χαμηλά επίπεδα. Μάλιστα, ο παραγωγός Αχιλλέας Θεοφίλου αποκάλυψε χρόνια αργότερα ότι ακόμα και κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων, οι ίδιοι οι συντελεστές αναρωτιούνταν πώς θα μπορούσε να πάει καλά αυτός ο δίσκος...

Και φθάνουμε στο φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς, όταν η Αλεξίου ξεκινά τις εμφανίσεις της στο «Ζυγό» στην Πλάκα με τον Γιάννη Πάριο και τη Δήμητρα Γαλάνη. Αποφασίζει να βάλει στο πρόγραμμά της τα περισσότερα τραγούδια του δίσκου και πραγματικά γίνεται χαλασμός κόσμου. Οι πωλήσεις του άλμπουμ εκτινάσσονται και ξεπερνούν εν ριπή οφθαλμού τις 100.000 αντίτυπα, ενώ τα τραγούδια αρχίζουν να γίνονται «σουξέ» το ένα μετά το άλλο: «Ο φαντάρος», «Τέλι-τέλι», «Πες μου πώς γίνεται», «Γύφτισσα τον εβύζαξε», «Κι εγώ σαν πόλη», «Τίποτα δεν πάει χαμένο», αλλά πάνω απ' όλα το ένα και μοναδικό «Όλα σε θυμίζουν», το οποίο κανείς δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να γίνει επιτυχία.

Παρόλο που ο δίσκος είναι κατά βάση λαϊκός, ο Λοΐζος φροντίζει και πάλι να βάλει δυο τραγούδια με κοινωνικοπολιτικές αναφορές: Το «Μες στο πλήθος» κινείται ακριβώς μέσα στο πλαίσιο της εποχής. Ναι μεν θυμίζει τι πέρασε η Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του '60, αλλά αναφέρεται και στην επιθυμία του Έλληνα να τα ξεχάσει όλα αυτά και να γλεντήσει. Προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση βοηθά ο Δημήτρης Κοντογιάννης...

Όσο για το «Τίποτα δεν πάει χαμένο», ακούγοντάς το η σύζυγος του Μάκη Μάτσα ζήτησε ν' αλλάξουν οι στίχοι και να γίνει ερωτικό, αλλά ο Λοΐζος επέμενε να μείνει ως έχει διότι «τυχαίνει να είμαστε και αριστεροί», όπως ήταν η απάντησή του...!

Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε ότι στα «Γύφτισσα τον εβύζαξε» και «Πες μου πώς γίνεται» στις δεύτερες φωνές ακούγεται η Δήμητρα Γαλάνη...

Παραγωγός ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της Columbia με ηχολήπτη τον Στέλιο Γιαννακόπουλο και βοηθούς τον Γιώργο Τζάννες και τον Μανώλη Ψαρρά, καθώς επίσης και στο στούντιο Polysound με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο. Στο εσώφυλλο υπάρχουν φωτογραφίες των συντελεστών και οι στίχοι των τραγουδιών, καθώς και τα ονόματα των μουσικών που παίζουν.

Τα τραγούδια του δίσκου
1) Γύφτισσα τον εβύζαξε
2) Την όγδοη μέρα
3) Σε πέντε ώρες ξημερώνει Κυριακή (στίχοι Πυθαγόρα)
4) Πες μου πώς γίνεται
5) Όλα σε θυμίζουν
6) Τι να πω (στίχοι Πυθαγόρα)
7) Ο φαντάρος
8) Έκανα τη μοίρα φίλη
9) Κι εγώ σαν πόλη
10) Μες στο πλήθος (συμμετέχει ο Δ. Κοντογιάννης)
11) Τέλι-τέλι-τέλι (στίχοι Πυθαγόρα)
12) Τίποτα δεν πάει χαμένο

Από τους καλύτερους δίσκους του «διδύμου» Κραουνάκης - Νικολακοπούλου, αλλά και της Δήμητρας Γαλάνη που απέδειξε για πολλοστή (και όχι τελευταία) φορά ότι δε φοβάται τους πειραματισμούς και τη διαφορετικότητα στον ήχο. Και η αλήθεια είναι ότι τον Δεκέμβριο του 1984 που κυκλοφόρησε το εν λόγω άλμπουμ, οι καθιερωμένοι και δημοφιλείς τραγουδιστές δε ρίσκαραν να δοκιμαστούν σε άλλο στυλ τραγουδιών από εκείνα που τους είχε συνηθίσει κι αγαπήσει ο κόσμος.

Κι όμως, η Γαλάνη το τόλμησε και στο πέρασμα των χρόνων δικαιώθηκε για την επιλογή της, ασχέτως αν αρχικώς τα ακούσματα του άλμπουμ ξένισαν αρκετούς. Από εκεί και πέρα και μέχρι σήμερα, η εξαίρετη μουσικός (πρώτα απ' όλα) κάθε φορά εμφανίζεται και με κάτι καινούργιο που πολύ συχνά ξαφνιάζει, αλλά σταδιακά περνάει στο κοινό και γίνεται αποδεκτό.

Πάντως, το αρχικό σχέδιο δεν προέβλεπε ολόκληρο δίσκο σε μουσική του Κραουνάκη. Η Γαλάνη πήγε στο σπίτι του για ν' ακούσει δύο τραγούδια που επρόκειτο να ενταχθούν σε μια δουλειά που ετοίμαζε με διάφορους συντελεστές. Ο συνθέτης της έπαιξε στο πιάνο το «Κανονικά» και το «Μη πάμε απόψε πουθενά», εκείνη ενθουσιάστηκε κι αμέσως του πρότεινε να γράψει κι άλλα, ούτως ώστε να κυκλοφορήσει μιαν ολοκληρωμένη δουλειά. Η εταιρεία βεβαίως δεν είδε με καλό μάτι αυτή την εξέλιξη, όμως η επιμονή της τραγουδίστριας έκαμψε κάθε αντίσταση...

Από εκεί και πέρα, η Γαλάνη προχώρησε ένα βήμα παραπέρα ζητώντας από τον Κραουνάκη να χρησιμοποιήσει έναν «ηλεκτρικό» ήχο και με τη βοήθεια του Κώστα Γανωσέλη που επιμελήθηκε τις ενορχηστρώσεις βγήκε ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα. Όπως είπαμε, σε πρώτη φάση τα ακούσματα ξένισαν το κοινό αλλά στη συνέχεια ο δίσκος βρήκε τη θέση που του άρμοζε και πρέπει να σημειώσουμε ότι ήταν ο πρώτος στον οποίο χρησιμοποιήθηκαν συνθετητές...

Τα πιο γνωστά τραγούδια του άλμπουμ είναι το υπέροχο «Παραδώσου» και το ομότιτλο, ενώ εξαιρετικές στιγμές είναι και τα «Κλείσε το φως», «Άκουσέ με» και «Απόψε πουθενά». Γενικότερα πάντως, πρόκειται για μια εξαιρετική δουλειά που σίγουρα θα πρέπει να υπάρχει σε μια «σοβαρή» δισκοθήκη. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ηχογραφήθηκε μέσα σε μόλις ενάμισι μήνα (αρχές Οκτωβρίου - μέσα Νοεμβρίου 1984).

Παραγωγός ήταν ο Γιώργος Μακράκης και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο PDR στη Ριζούπολη. Στη θήκη του δίσκου υπάρχει ένθετο με τους στίχους των τραγουδιών, σημειώματα των συντελεστών και αναφορά των μουσικών που παίζουν.

Τα τραγούδια του δίσκου
1) Παραδώσου
2) Video
3) Δεν είσαι εσύ
4) Μεγάλη αγάπη
5) Κανονικά
6) Κλείσε το φως
7) Άκουσέ με
8) Ακατάλληλο
9) Χωρίς εσένα
10) Απόψε πουθενά
11) Κανονικά